4 BRIEVENPOSTERIJ
den aangeleverd met opzet een dag in
Middelburg werden vastgehouden. Deze vertra
ging maakte het mogelijk dat de Middelburgse
handelaren een dag eerder, per kerende bode
konden reageren op beursprijzen. De gebruike
lijke gang van zaken was namelijk dat brieven
die in de loop van de dag arriveerden zo nodig
nog diezelfde dag of avond werden beant
woord, zodat hef antwoord de volgende mor
gen met de vertrekkende bode kon worden mee
gegeven.
Om meer grip te krijgen op de taakuitoefening
van de koopmansboden werd meestal een
reglement opgesteld, een z.g. ordonnantie. De
oudste ordonnantie die we van Vlissingen in dit
verband kennen dateert van 30 mei 1677. Het
is de "Ordonnantie voor de koopmansboden
van Vlissingen op Amsterdam, vise versa" (11).
De ordonnantie geeft ons een aardig beeld van
de werkwijze van de koopmansboden:
"A/zoo Bailliu, Burgemeesters, Schepenen en
Raaden dezer Stad Vlissingen, dagelijks onder
vinden, dat het komen en gaan der Hollandsche
Brieven, niet naar behooren wordt waargeno
men uit oorzaak van de veelheid der Plaatsen
en verscheidenheid der Boden daar de Brieven
nu gebragt worden, zo dat de Ingezetenen dik
maal niet kunnen weten ten wat Huize, of aan
wat Bode hunnen Brieven en Pakkagien ter hand
te stellen, noch ook geen gelegenheid hebben
van een vastblijvena Kantoor, om tot hunner
meerder verzekering eenige Brieven van belang
of Pakkagien te laten aanteekenenalsmede dat
de Boden bestaan, hunne Brieven van Holland
komende, somtijds zoo lang optehouden tot den
anderen Boden die op zijn reis legt naar
Holland vertrokken is, waar door de Kooplieden
en Ingezetenen verhinderd worden hare Brieven
op zijn tijd te beantwoorden tot merkelijke preju
dice en nadeel der Negotie tussen Holland en
deze Stad. Zoo is het: Dat Bailliu,
Burgemeesters, Schepenen en Raaden daarin
willende voorzien, hebben geordonneert en
gestatueerd, ordonneren en statueren bij dezen,
de poincten hier navolgende:
Daarna volgen 1 2 punten waarin de taakuitvoe
ring van de koopmansboden en de postmeesters
precies wordt omschreven. Samengevat gaat
het daarbij - wat de koopmansboden betreft -
om:
- Alle koopmansboden worden verplicht hun
brieven op het postkantoor te halen en te bezor
gen. Zij mogen zelf voortaan geen brieven meer
in ontvangst nemen en ook het bestelrecht wordt
ze ontnomen.
- De brieven dienen uiterlijk drie uur na aankomst
van het beurtschip te Veere of aan het
Arnemuidsche Hoofd op het postkantoor te wor
den bezorgd. Wanneer de stadspoorten dan
echter al gesloten zullen zijn, dient dit de volgen
de morgen zo vroeg mogelijk te gebeuren.
- De boden mogen geen eigen 'kassen' meer
voor hun huizen of logementen hangen. Alle
brieven, pakjes, geld, goud, zilver, juwelen enz.
moeten gebracht worden naar het postkantoor.
- De Amsterdamse boden mogen alleen brieven,
pakjes e.d. meenemen voor Amsterdam en voor
steden ten noorden van Amsterdam. De
Vlissingse boden mogen alles meenemen wat
voor Holland bestemd is.
- De bode van Vlissingen op Middelburg mag
zijn 'collega's' niet benadelen door zelf brieven
voor Holland mee te nemen naar Middelburg en
daar via Middelburg te verzenden. Een uitzon
dering wordt gemaakt voor de dagen dat er
geen bode van Vlissingen op Holland reist. De
bode op Middelburg mag dan wel zorgen voor
briefvervoer op Holland middels de
Middelburgse beurtschepen. De brieven dienen
dan echter ook aan het Vlissingse postkantoor te
zijn aangeboden.
- De bode tekent bij de postmeester voor de ont
vangen brieven en pakjes, waarmee de post
meester wordt gedechargeerd en de bode de
verantwoordelijkheid overneemt.
In de ordonnantie van 1726 (16) worden de
eisen aan de koopmansboden nog aange
scherpt op grond van slechte ervaringen enkele
jaren achtereen. De boden dienen nu een eed
af te leggen dat ze alle punten van de ordon
nantie zullen nakomen. Verder dienen twee per
sonen borg te staan voor de administratie van
het postkantoor voor een bedrag van 500 Pond
Vlaams.
De boden worden verplicht "ieder op zijn beurt
alle veertien dagen, des Woensdags of
Zaturdags morgens op zijn getij te vertrekken".
DEIM SPIEGEL