Pelgrims. Linkervrouw draagt pelgrims
kruik uit een kalebas. Rechtervrouw draagt
de kruik met Vlissingse wapen. Schilderij
uit 1504 van de Meester van Alkmaar
ter tot nu toe in de steek gelaten. Maar ter
wijl men in 1572 probeerde de bedevaarten
naar Spanje zo snel mogelijk te vergeten, zo
is er nu weer een toenemende aandacht en
studie naar dit boeiende verschijnsel uit de
middeleeuwen
Het stadswapen van Vlissingen.
De Hooge Raad van Adel kende in 1817
Vlissingen het wapen toe van een "Jacoba's
kruikje van zilver, gekroond, getekend en
gesierd van goud". Dat klinkt wel onnozel,
maar u moet bedenken dat in die tijd alle
aardewerken middeleeuwse kruikjes,
Jacobakannetjes werden genoemd.
Het oorspronkelijke Vlissingse wapen stamt
echter al uit de middeleeuwen. Het stelt een
pelgrimskruik voor. Het ligt niet erg voor de
hand dat die kruik iets met Jacoba van
Beieren heeft te maken, maar eerder het zin
nebeeld is van Sint Jacob, de schutspatroon,
de beschermheilige van Vlissingen. Tijdens
de omwenteling in april 1572 woedde de
tachtigjarige oorlog en na de slechte ervarin
gen, die men met de Inquisitie had opge
daan, wilde men toen waarschijnlijk niet
meer worden herinnerd aan Sint Jacob, die
in Spanje aanbeden werd als ridder tegen de
Moren en de ketters.
In plaats van een nieuw stadswapen te kie
zen heeft men toen de pelgrimskruik maar
toegeschreven aan een onomwonden heilige,
Sint Willebrord, een Ierse zendeling, die hier
het evangelie had gebracht.
Er is nog een overlevering aan verbonden
dat Vlissingers de veldfles wijn van
Willebrord hadden leeggedronken, waaraan
we onze scheldnaam Flessetrekker of
Flessedief te danken hebben. Een niet erg
geloofwaardige verklaring voor de pelgrims-
fles in het stadswapen, als je bedenkt dat ten
tijde van Willebrord (658 tot 739) Vlissingen
en Oud-Vlissingen nog niet eens bestonden.
In de zestiende en zeventiende eeuw zien we
het stadswapen nog vaak uitgebeeld als een
bolvormige kruik met voet van "steengoed"
Pelgrimskruik van wit steengoed.
Siegburg 1578
6
Den Spiegel, oktober 1995