Spanje in 1260 weer in handen van het
Christendom.
In deze heroveringsstrijd riep men Jacobus als
de grote beschermer aan en ziet men hem een
enkele keer ook afgebeeld als een ridder te
paard met het zwaard in de hand. Wegens zijn
marteldood in 44 vinden we ook afbeeldingen
van hem met het zwaard. Zo staat hij temid
den van de andere apostelen boven de porta
len van de 13e eeuwse kathedralen van
Chartres, Amiens en Reims. Het zwaard werd
van het begin van de 14e eeuw af vervangen
door een pelgrimsstaf, die hij volgens een
legende rechtstreeks van Christus zou hebben
ontvangen. Niet alleen deze staf ontving hij,
maar ook allerlei attributen van de toenmali
ge pelgrims een reistas en drinkfles, een lan
ge mantel en breedgerande hoed en op de
borst een pelgrimsschelp. Het houten beeldje
op de biechtstoel in de kerk in Vlissingen, nog
afkomstig uit de oude kerk aan de
Wilhelminastraat, heeft een pelgrimsstaf en
schelp. Deze grote regelmatig gevormde schel
pen vonden de pelgrims op de stranden in
N.W.Spanje. Zij namen hen mee als teken dat
zij zich onder de bescherming van Sint
Jacobus stelden en deze pelgrimstocht
gemaakt hadden.
Bekend vanuit het Nieuwe Testament was
Sint Jacobus sterk in betekenis gegroeid door
de legende van Santiago de Compostela. De
zee speelde een grote rol in zijn leven en men
kende hem in heel Europa en het Oosten. Het
hoogtepunt van zijn verering lag tussen de 10e
en 13e eeuw.
Vlissingse parochie
De eerste kerk in Oud-Vlissingen, toegewijd
aan Sint Petrus, wordt in 1247 voor het eerst
genoemd. Zij stond ongeveer op de plaats van
de huidige watertoren. In 1308 werd een twee
de kerk gesticht in Nieuw-Vlissingen, de
tegenwoordige binnenstad. De oudste histori
sche aanwijzing, dat de kerk in de binnenstad
was toegewijd aan Sint Jacobus, dateert van
15 febuari 1634. Het is een beschrijving op
perkament waarin gesproken wordt van een
koperen vergulde haan op de toren van de Sint
Jacobskerk. Het is waarschijnlijk dat deze
kerk, aanvankelijk toegewijd aan Onze Lieve
Vrouw, bovendien de naam van Sint Jacobus
droeg. Het kwam meer voor dat naast de
patroonheilige ook Onze Lieve Vrouw nog
apart genoemd werd. Op een kaart van 1593 is
immers bij de de afgebeelde kerk "Onze Lieve
Vrouwkerke" geschreven. Deze tweede kerk,
bekend als Sint Jacobskerk, ging in 1572 over
in handen van de Reformatie en dit bleef zo.
Na de heroprichting van de RK-parochie in
1795 werd aanvankelijk een woonhuis in de
Koestraat als kerkgelegenheid gebruikt. In
1805 kwam er een nieuwe kerk aan de
Pottekaai, de huidige Wilhelminastraat, toe
gewijd aan de Heilige Jacobus de Meerdere.
Eigenlijk niet zo praktisch ter onderscheiding
van de oude Sint Jacobskerk, die na 1572 in
gebruik van de Reformatie was. Maar in die
tijd, nog lang voor elke oecumenische toenade
ring, bijna vanzelfsprekend en gewoon. Sint
Jacobus gold immers als patroon van de stad
Vlissingen. Toen deze kerk van 1805, ook na
verschillende uitbreidingen, bij het steeds toe
nemend aantal katholieken te klein werd,
besloot men haar af te breken en op dezelfde
plaats een grotere te bouwen. Deze kerk werd
op 28 juli 1858 plechtig ingewijd door de eerste
bisschop van Haarlem. Zij bleef de naam van
de Heilige Jacobus de Meerdere houden. Tot
1938 zou deze kerk de Vlissingse parochie die
nen. Toen werd zij gesloten en kort daarna
afgebroken.
Ondertussen was er bij de RK-parochie sinds
19 december 1911 een tweede kerk, een bij
kerk, in gebruik, toegewijd aan Onze Lieve
Vrouw van de Heilige Rozenkrans. Op 2 juni
1913 werd dit gebouw aan de Singel plechtig
ingewijd door de bisschop van Haarlem
A.J.Callier, een Vlissinger van geboorte. Na
vergroting van de pastorie verhuisde de pas
toor van de Wilhelminastraat naar de Singel
en werd ook de parochiezetel hierheen ver
plaatst. De parochie kreeg per 1 mei 1936 offi
cieel de naam van Onze Lieve Vrouw van de
Rozenkrans en Heilige Jacobus. Dit uit pieteit
voor de keuze in 1805 en omdat het wel meer
gebruikelijk was een anders verdwijnende
naam in een combinatie van twee namen te
behouden. Toen in 1938 deze kerk van 1911
werd uitgebreid en de Heilig Jacobuskerk van
1858 werd afgebroken kon men op 29 januari
1939 deze Lieve Vrouwekerk plechtig als
parochiekerk in gebruik nemen.
W.C.M. van der RietEmeritus Pastor
Den Spiegel, oktober 1995
9
