In de beschrijvingen van de Sint Jacobskerk
wijst men vaak op het ontbreken van een
paar bogen. Op de vieringspilaren zitten
kapitelen waar geen gewelf op steunt. Op
deze "loze" kapitelen rustten echter vroeger
de zware houten staanders van de middel
eeuwse kapconstructie, zoals we dat op een
oud schilderij van de Sint Laurenskerk kun
nen zien. Ook zijn in Vlissingen boven aan
de pilaren nog de ijzeren haken te zien waar
tussen de lelijke ijzeren trekstangen moes
ten worden bevestigd. Ook die zijn later weg
gelaten.
De toren
De gothische torenspits met zijn dorpse
karakter werd vervangen door een trotse
achtkantige houten opbouw met twee
omgangen en een klokketoren, in felle kleu
ren geschilderd, en gedekt door een peervor
mige helm. Geheel volgens de moderne
kunststroming, de Renaissance, terwijl de
hele vergroting van de kerk nog in de bouw
stijl van de Brabantse late gothiek werd uit
gevoerd. Kerk en toren hebben nu hun
definitieve uiterlijk gekregen, welke sedert
dien niet veel meer is gewijzigd.
Tien jaar later, in 1560, klaagde de burgerij
steen en been dat de Spaanse bezetting een
ondragelijke last werd. Men wenste liever
het land aan de zee prijs te geven dan zulk
een toestand te bestendigen. Het merendeel
van de gelovigen volgde de hagepreken bui
ten de stad. Ik ga er vanuit dat er weinig
offerbereidheid was om de kerk nog verder te
verbeteren. Toen volgde de beeldenstorm, die
overigens in Vlissingen heel rustig verliep,
en daarop kwam in 1572 de omwenteling. De
parochiepriester riep tijdens de Paasmis in
de Sint Jacobskerk de gelovigen op het
Spaanse juk af te werpen.
Na 1572 werd de kerk in gebruik genomen
voor de Protestantse eredienst.
De aanpassingen van het gebouw aan de
nieuwe liturgie eiste een aantal veranderin
gen. Het noordkoor werd door een muur en
een houten schot van de kerk afgescheiden.
Het werd het bedehuis van de Lutheranen
en later de Engelse kerk. Omdat je een domi
nee niet tegen een blinde muur kunt laten
preken werd de kansel tegen de noordelijke
vieringpilaar geplaatst, waar hij nu nog
staat. Dit werd het liturgisch centrum van
de preekkerk.
In de afsluiting van de noordelijke koorkapel
Interieur van de Sint Jacobskerk van het middenschip
Den Spiegel, januari 1997
7
