Gelder (1873-1936). Zij huwde met Lodewijk
Paulus de Stoppelaar (1863-1946) die het
schilderij in 1927 aan het Scheepvaart
museum in Amsterdam schonk.
De Sambre (1821-1868)
In juni 1818 vond op de Marinewerf in
Amsterdam de kiellegging plaats van het
'fregat der 2e klasse' Algiers. In augustus
1821 kon het schip tewater worden gelaten.
Het had 1461 ton waterverplaatsing en was
bewapend met 44 stukken. In 1828 werd het
schip herdoopt in Sambre en maakte het rei
zen naar de Middellandse Zee en
Nederlands-Indië.
In 1850 werd het teruggetrokken uit de
actieve dienst en kreeg het de functie van
wachtschip. Dit was een op non-actief
gesteld oorlogsschip dat permanent gestatio
neerd was in een marinebasis, dienend als
administratief centrum en doorgangshuis
voor personeel. De Sambre werd gestatio
neerd in het Nieuwediep bij Den Helder. Ook
Vlissingen heeft lange tijd een wachtschip
gekend. Zo waren halverwege de negentien
de eeuw het fregat Maas (1842-1850), het
kuilkorvet Ajax (1850-1852) en het fregat
Rijn (1852-1854) als wachtschip in
Vlissingen gestationeerd. De laatste werd op
6 augustus 1854 opgevolgd door de Sambre.
Hiervan werd De Gelder vanaf 1 november
1863 commandant. De Sambre was inmid
dels in zo'n slechte staat dat alleen nog de
hoogstnoodzakelijke reparaties uitgevoerd
werden. Uiteindelijk besloot de marine het
wachtschip te vervangen. Op 15 juni 1866
stelde commandant De Gelder de Sambre uit
dienst en droeg het schip over aan de
Marinewerf te Vlissingen. Een dag later stel
de hij Zr. Ms. korvet Prins Maurits der
Nederlanden in dienst als het nieuwe
Vlissingse wachtschip.
De Marinewerf heeft de Sambre in 1867 tot
twee keer toe in het openbaar proberen te
verkopen, maar steeds werd de vastgestelde
minimumprijs van 20.000,- niet gehaald.
Uiteindelijk is het schip tussen oktober 1867
en maart 1868 door de werf gesloopt. Het
gesloopte hout was van zo'n slechte kwaliteit
dat het niet meer voor nieuwbouw bruikbaar
was. De opbrengst van de sloopmaterialen
bedroeg uiteindelijk toch nog 21.166,93,
zodat de marine het schip met een positief
resultaat uit de boeken kon afvoeren.
ü&dT Jr&. ZEUL t
OPENB.IRE VERKOOPT b«j opbod 'sKijka
i Werf to "yJissSHgcn, op Woensdag 21 Augustus 1867, j
des voormiddag» to 10 tiroo; van:
i HET VOOR 'S RIJKS ÏÏIEVST AFGEKEURHE j
Fregat *Da Sambre,"
liggende In hei Hudüinc, ÈDok. ai «laar.
VolgCDö de Voorwaarden ter lezing liggende bij bet
Department van Marino lo '3 Hage, ter Griffie van voor-
i schreven Werf, mitsgaders ten Bureele vau den Eerst- j e
i aan wezenden Ingenieur der Marino te dior plaatse, bij j
j wier» levensolie vordero inlicbtiugen kunnen verkregen
worden. j I
liet Schip ligt ter bezichtiging zes werkdagen vóór 00 j
op den Verkoopdag, mits voorzien van een ter opgc- i 1
i melde Griffie verkrijgbaar Pcrralssiebiljet.
Vlissingen, den 8 Augustus 1867. e
Do Kapitein ter zee, tijdelijk Directeur en i
iioinumadaut der Marino,
F. A. SIEDENBUKG. j
Advertentie van de openbare verkoop van de
Sambre. (Middelburgsche Courant, 17
augustus 1867)
Deze drie documentaire schilderijen van J.F.
Schütz zijn, samen met andere maritieme
werken van hem en zijn twee zoons, nog tot 1
november op de tentoonstelling De Zomer
van Schütz. Schilders van Zeeland (1817-
1933) te bezichtigen in het Stedelijk
Museum te Vlissingen. Onder dezelfde titel
zijn ook werken te zien in het Zeeuws
Museum te Middelburg en het Marie Tak
van Poortvliet Museum te Domburg.
Bronnen
Zeeuws Museum, collectie Koninklijk Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen, cat.nr G 1671 [Phoenix] en G 1672
[Cycloop].
Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam [Sambre],
Rijksarchief in Zeeland (RAZ), archief notaris Pieter Loeff
Koudekerke 1842-1895, inv.nr 811 4435.
RAZ, archief Rijksmarinewerf Vlissingen, agenda's en corre
spondentie 1866-1868.
Literatuur
Backer Dirks, J.J., De Nederlandsche Zeemacht in hare ver
schillende tijdperken geschetst (Amsterdam 1876) 438-439,
461; (Amsterdam 18902) 604, 627. Burg, G. van der, Geen zee
te hoog voor bergers, redders en slepers. Scheepsbergingen
langs de Nederlandse kust van Noordwijk tot
Schiermonnikoog (Schoorl 1988) 22-23.Eekhout, L., Het
admiralenboek. De vlagofficieren van de Nederlandse mari
ne 1382-1991. Bijdragen tot de Nederlandse marinegeschie
denis 6 (Amsterdam 1992) 121. Klaassen, M.J.C.,
Adelborstenopleiding te Delft-Medemblik-Breda 1816-1857
(Den Haag 1979) 94, 168. Middelburgsche Courant, 3 april
1891. Nagtglas, F., Levensberichten van Zeeuwen, deel 2
(Middelburg 1893), 638-639. Nederlandsche Staatscourant,
2 april 1844; 4 januari 1855; 13 januari 1855. Platier-van
Engeland, M., 'Van den Storm in de Stilte'. De Zeeuwse schil
dersfamilie Schütz (1817-1933). Grote Zeeuwse Katernen 1
(Middelburg 199846-49, 85-86. Vermeulen, A.J., De schepen
van de Koninklijke Marine en die der Gouvernementsmarine
1814-1962 (Amsterdam 1962) 8,13, 45, 46. Zeeuwsch
Den Spiegel, oktober 1998
23
