HUISNAMEN IN VLISSINGEN
Ronald den Broeder
Wie in Middelburg langs de kaden of door de straten van het oude stadsdeel rond
de Oostkerk loopt, komt ze op bijna ieder huis tegen: huisnamen. Meestal in de
kroonlijst van de deuromlijsting in fraai gekalligrafeerde letters aangebracht. Wie
datzelfde doet in de binnenstad van Vlissingen zal vaak tevergeefs zoeken. Niet
meer dan een handjevol panden heeft een oude, historische huisnaam.
Waarom in Middelburg wel en in Vlissingen
niet. Ik denk dat de belangrijkste oorzaak
moet worden gezocht in de beschikbare his
torische bronnen. Bij historisch onderzoek
van verschillende panden in de Vlissingse
binnenstad werd ik zelf ook wel eens met die
vraag geconfronteerd. Maar, helaas, op een
enkele uitzondering na geen naam gevon
den.
Wat zijn die bronnen. Registers van eigena
ren, cohieren met schattingen van het belas
tinggeld dat de huiseigenaren aan de stad
moesten betalen. Actes waarin werd ver
meld dat het huis van eigenaar verwisselde,
zgn. transportactes (eigenlijk de voorlopers
van het huidige kadaster). Registers met de
oude huisnummering van straten en perce
len, nog van voor de Franse tijd. Maar in al
die documenten geen huisnamen.
Toch moeten de Vlissingse huizen wel dege
lijk namen hebben gehad. P.K. Dommisse,
die rond de eeuwwisseling veel archiefon
derzoek heeft verricht en de geschiedenis
van Vlissingen min of meer heeft gecatalogi
seerd heeft de namen van enkele huizen aan
de westkant van het Bellamypark en de
Beursstraat terug gevonden. Zoals: 'Het
Lammetje', 'St.Jacobs Bienkorve', 'De Drie
Coninghen' en 'De Roode Leeuw' (de naam
van een herberg). Den Spiegel (de n is bij de
laatste schilderbeurt weggevallen, foei!) is
de naam van Bellamypark 21 naast het
museum waaraan ook dit blad zijn naam
heeft ontleend. Verder vinden we nog 'De
Vijf Cruyssen' (het tegenwoordige 'Eden-
burg'). In de Beursstraat: 'De Rooze', 'De
Pauw' (met de poort naar het gelijknamige
hofje), daarnaast 'Rouan' en even verder 'De
Guide Lelie', 'De Coninghinne' en 'Den Thol'
(Beursstraat 1 t/m 11).
Huis Edenburg, het huidige Vestzaktheater
op het Bellamypark. (foto GAV)
De laatste naam 'Den Thol' (overigens wat
wonderlijk geschreven, er staat iets van
'Ahol') gaat terug op het tolhuis dat onge
veer op die plaats moet hebben gestaan. Het
tolhuis diende als onderkomen voor de tol
gaarders of belastinginners vlak bij de oude
haveningang van Vlissingen. Hier moest
dus de accijns worden betaald die de stad op
verschillende producten hief, zoals op
haring, zout, wijn en bier. Deze accijnzen
vormden een van de bronnen van inkomsten
voor de stad.
Het huis Bellamypark 13, op de hoek van de
Hellebardierstraat heeft zelfs een heel
opschrift als naam, zoals blijkt uit de gevel-
2
Den Spiegel, januari 1999