gevaar komt. Het Rode Kruis in Zeeland wil
zich wel belasten met het vervoer van deze
kaarten, maar daarbij duidelijk de zekerheid
hebben dat de kaarten uitsluitend persoon
lijke berichten bevatten. Bij Rode Kruispost,
vervoerd in andere provincies, is van deze
censuur niets te merken.
De censuur begint eind september 1944 met
doorhalingen. De afdeling Zuid- Beveland-
West (Goes) gebruikt een stempeltje 'ac-
coord' van 26 mm lang begin oktober 1944;
de afdelingen Middelburg (31 mm) en Vlis-
singen (20 mm) volgen snel daarna. Door de
gelijkvormigheid van het censuurstempeltje
kan aangenomen worden, dat binnen de
kring Zeeland hierover onderlinge afspraken
gemaakt zijn. Nergens in de geraadpleegde
archieven is over censuur echter iets ver
meld.
In het privé-archief van H.J. Jens komen
drie briefkaarten voor naar familie in
Amsterdam. Op 26 september 1944 wordt
een kaart verzonden via de Vlissingse afde
ling van het Rode Kruis. Deze met de Duitse
Zeereddingsdienst meegegeven post wordt
in Dordrecht op 5 oktober 1944 afgestem
peld. Jens wekt op ook eens te schrijven via
de afdeling Amsterdam van het Rode Kruis.
Op 13 oktober 1944 schrijft hij opnieuw. De
kaart wordt op dezelfde wijze verzonden en
in Dordrecht afgestempeld op 16 oktober
1944. Jens heeft dan nog steeds geen bericht
uit Amsterdam terug ontvangen. Nogmaals
noemt hij als correspondentiemogelijkheid
het Rode Kruis in Amsterdam. Als nieuw
doorgeefluik wordt bovendien de Rotterdam
se Lloyd, Veerkade Rotterdam opgegeven.
De derde kaart wordt op 20 oktober 1944
geschreven. Deze kaart wordt niet meer via
de Duitse Zeereddingsdienst verzonden,
maar gaat via het postkantoor Middelburg
(afstempeling 24 oktober 1944) en via het
correspondentiebureau van het Middelburg
se Rode Kruis. Hij heeft dan nog steeds niets
van zijn familie vernomen. Uit deze archief
stukken blijkt dat correspondentie naar
Zeeland nauwelijks doorkomt.
In verband met de retourpost naar Zeeland
kan hier een vierde stuk uit het privé-
archief van H.J. Jens niet onvermeld blij
ven, omdat het een licht werpt op de moge
lijkheden die het correspondentiebureau van
het Rode Kruis in 's Gravenhage kent. In
oktober 1944 onderneemt Jens ook een
poging om via het bekende inlichtingenfor
mulier in contact te komen met zijn familie
in Amsterdam. Dit formulier bereikt Den
Haag en wordt op 11 oktober 1944 vandaar
doorgezonden naar Amsterdam met de vol
gende brief: 'Het Correspondentiebureau
van het Nederlandsche Roode Kruis doet U
hiernevens toekomen een voor U bestemd
correspondentieformulier afkomstig van den
Heer H. J. Jens te Vlissingen. Het Correspon
dentiebureau veroorlooft zich, hierbij onder
Uw aandacht te brengen, dat het geen
bemiddeling kan verleenen voor de doorzen
ding van het antwoord, dat U eventueel aan
den Heer H.J. Jens zou willen zenden. Het
heeft dan ook geen nut, dat antwoord in te
vullen op de achterzijde van het formulier.
De formulieren zijn uitsluitend bestemd voor
verzending naar het buitenland, via het
Duitsche Roode Kruis en het Internationale
Roode Kruis te Geneve. Naar Zeeland kan
momenteel alleen, voor zoover mogelijk, per
gewone post worden geschreven.'
Bronnen:
Rijksarchief in Zeeland te Middelburg
Gemeentearchief Vlissingen
Gemeentearchief Dordrecht
Archief Nederlandse Rode Kruis in Den
Haag
Privé-archief H.J. Jens (in 1944 comman
dant van de Transportcolonne van de afde
ling Vlissingen van het Nederlandse Rode
Kruis)
Provinciale Zeeuwsche Courant begin sep
tember 1944
De Vrije Zeeuw november 1944
Jaarverslagen 1944 en 1945 van de afdeling
Vlissingen van het Nederlandse Rode Kruis
Het dagboek De Bevrijding van A. van Dijk
Nederlandse Oorlogspost rondom de Tweede
Wereldoorlog van drs. W. J. van Doorn
Zeeland 1940-1945 van Gijs van der Ham
Informatie van A.H. van Dijk, J. Koeman en
J. Tuijnman, drie deskundigen op het gebied
van de Vlissingse geschiedenis van de
Tweede Wereldoorlog, bovendien werden van
hen, van H.W. Feij, van E.C. Petrusma en
van T.H. Siem de verzamelingen geraad
pleegd.
10
Den Spiegel, januari 1999
