Quirinus Harder (1801-1880),
bouwkundige bij
de Dienst van het Loodswezen
Hoe deze gedreven burger van Vlissingen de grootste gietijzerontwerper bij de
marine werd
Douwe Hoendervanger
Op nog geen dertienjarige leeftijd begon Quirinus Harder in 1814 als sjouwer op de
Rijkswerf te Vlissingen. Tien jaar later was hij opgeklommen tot klerk en in 1836 staat hij
te boek als tekenaar eerste klasse bij de Rijkswerf. In 1854 werd Q. Harder benoemd tot
bouwkundige bij de Dienst van het Loodswezen. Q. Harder ontwierp in totaal meer dan
vijfentwintig kustlichttorens, waarvan tien voor de Nederlandse kust en zestien voor het
voormalige Oost-Indië. Daarbij kwamen nog eens tientallen kleinere lichtbakens en een
aantal zeekapen van zijn hand. Tot op 79-jarige leeftijd was Q. Harder werkzaam als
bouwkundige. Ruim een eeuw later worden de werken en het leven van deze veelzijdige
ambtenaar bij de marine nauwkeurig onder de loep genomen in een kunsthistorische scrip
tie aan de universiteit van Nijmegen, die deze zomer klaar moet zijn. Hier volgt alvast een
resumé met nog nooit gepubliceerde gegevens over deze bevlogen bouwkundige.
Het Keizershoofd
De boulevard is zonder twijfel het indruk
wekkendste plekje van Vlissingen. Dag en
nacht passeren hier schepen op een steen
worp afstand van de kust. Op het
Keizershoofd is het altijd een drukte van
belang. Op het bankje voor Michiel de
Ruyter zit bijna iedere dag een aantal
gepensioneerden met hun ogen op de mon
ding van de Westerschelde gericht. Voor
hen staan toeristen zich te vergapen aan
het imposante standbeeld van de zeeheld
De Ruyter. Het felrood geschilderde licht
baken dat al meer dan een eeuw een vast
baken op de boulevard is, wordt vaak door
de toeristen overgeslagen. Ook de vaste
bezetting voor het standbeeld van De
Ruyter is immuun geworden voor het
lichtbaken. Gespannen kijken zij tussen
de ijzeren constructie van het torentje
door om aan de overkant van de Schelde te
zien welke kustvaarder er binnenloopt
met bestemming Terneuzen of Antwerpen.
Slechts een paar kinderen hebben in het
torentje, nog niet voldaan na een bezoek
aan Het Arsenaal, een klimattractie
gevonden. Nee, dit lichtbaken is geen
beroemdheid. Het is een van de vele indu
striële bouwwerken die jarenlang trouw
hun taak hebben vervuld zonder dat er
ook maar iemand verder acht op heeft
geslagen. Het is jammer dat er over dit
lichtbaken zo weinig is geschreven. De
mensen die het wel hebben aangedurfd
zich verder te verdiepen in het verleden
van het baken kwamen tot verschillende
dateringen. In dit artikel zal ik een over
zicht geven van het leven en werk van
Quirinus Harder. In het artikel zijn veel
nieuwe feiten verwerkt. Aan het eind van
dit artikel hoop ik tevens het lichtbaken
op de boulevard in een ander licht te zet
ten.
Vlissingen
Quirinus Harder werd geboren op 13 okto
ber 1801 te Rotterdam. Zijn vader,
Frederik Harder was getrouwd met
Helena Elisabeth van Loon en werkte als
hofmeester bij de marine. In 1814 verhuis
de het gezin naar Vlissingen. Op nauwe
lijks dertienjarige leeftijd begon Quirinus
als sjouwer bij de Rijkswerf van de marine
in Vlissingen. Tien jaar later klom Harder
op tot klerk en in 1836 was hij Teekenaar
eerste klasse'. Intussen was Harder in
8
Den Spiegel, juli 1999
