namelijk bij de haven, dat is een stuk van
de Arne; hetgeen betekent dat de oude
kern van de havenbuurt en ook de haven
functie van Middelburg uit die tijd
dateert. Ook wordt de positie van Middel
burg als kerkelijk centrum nog aanmer
kelijk versterkt door de stichting van de
Onze Lieve Vrouwe-abdij.
Bevolkingstoename in de 12e en
13e eeuw
Typerend is in dit verband dat Walcheren,
net als de andere eilanden zo ongeveer in
de tweede helft van de 12e eeuw, mede als
antwoord op de stormvloed van 1134, van
een doorgaande ringdijk wordt voorzien.
Dit geeft aan dat Walcheren in die tijd zo
intensief wordt bewoond dat behoefte is
ontstaan aan een gesloten zeewering voor
het hele eiland; anders dus dan na de
stormvloed van 1014, wanneer men niet
verder lijkt te zijn gegaan dan enkele loca
le bedijkingen en het afdammen van kre
ken. Maar het geeft ook aan dat de
omvang van bevolking van dien aard is,
dat de bewoners van het eiland een derge
lijk werk ook inderdaad aankunnen!
Die doorgaande dijk ligt hier en daar nog
steeds op zijn oorspronkelijke plek.
De sterke groei van de bevolking wordt
ook weerspiegeld door de gigantische toe
name van het aantal parochiekerken. En
wel zo, dat op het oude land eind 13e eeuw
de vorming van de uit later tijd bekende
parochies zo goed als afgerond is. Op Wal
cheren zijn er van de vijf zojuist genoemde
parochies die rond 1100 bestaan, voor
1300 niet minder dan 31 afgesplitst, zodat
Vrouwenpolder
1314 kapel
1324 parochiekerk
Oostkapelle
voor ca.
1050
W1 Oost-Domburg
voor 1235 1
in 1320 verplaatst
-naar Aagtekerke
Veere
'voor 1348 kapel
1348 parochiekerk
/est-Domburg
voor 1235
Grijpskerke
voor ca. 1200
Zanddijk
1153
Westkapelle
voor ca. 1050
St. Laurens
1205-1216
Schellach
voor 1268
Mariekerke
voor 1235
Ser Poppekerké
-1235-1271''
Kleverskerke
voor 1251
Buttinge s
voor 1249
.Brigdamme
voor 1205^
Mellskerke
voor 1235
Poppendamme
voor 1235
'8oudewijnskerkev,
v _voor 1235s-St Janskerke
voor 1235
Nieuwerkerke
■v. ca 1300
NoordmonsteV
ca. eind
I 11'eeuw
iWerendijke
Krommenhoeke .V„
ca 1300 VHo?=J"de
VWestmonsten
"Vca.10" eeuw 1
voorj.
',1235
(Middelburg)'
(Oud-)Amemuiden
voor 1235
Biggekerke
voor 1231
Kloosterparochie
1266-1270
Koudekerke
voor 1198
Welzinge
voor 1235
Oost-Souburg,-^
(West)-Souburcp voor 1235 kapel
voor ca. 1050 1250 parochiekerk
Nieuwwerve
"~ca. 130Ó~
Oud-
'viissingen
voor 1235
Ritthem
voor 1235
Nieuw-Vlissingen
na 1308, voor 1328
Moeder- en dochterparochies op Walcheren in de Middeleeuwen (tekening P.A. Henderikx)
Legenda: 1. moederkerken, 2. dochterkerken, 3. grens moeder parochie, 4. grens dochter-
parochie
Den Spiegel, januari 2000
7
