directeur van het Zeeuws Museum aan
zijn atelier in de Vrouwenstraat, krijgt hij
op 5 mei van dat jaar van Gedeputeerde
Staten de schriftelijke opdracht voor de
levering van twee schilderijen Boten in
Brugge en Boot Schelde. Het zijn titels die
tijdens het gesprek met de museumdirec
teur terloops zijn genoemd, alhoewel met
Boten in Brugge bedoeld wordt Boten in de
haven van Oostende. Frans Maas verbaast
zich over de bestelling, vooral omdat de
werken nog niet geheel voltooid zijn. Toch
levert hij ze af, tegen zijn principe. Maar
dan volgt in juli de mededeling dat alleen
Boten in de haven van Oostende wordt
geaccepteerd. Voor Frans Maas is dit onbe
grijpelijk, teleurstellend. Deze onzorgvul
dige handelwijze krijgt dan ook veel kri
tiek en niet alleen van de kunstenaar zelf.
In het kader van de Beeldende Kunste
naars Regeling (BKR) krijgt hij in 1968
opdracht van de gemeente Vlissingen om
vóór de afbraak van het uit 1767 dateren
de Groot Arsenaal het interieur in teke
ningen vast te leggen. Dit monumentale
bouwwerk aan de Arsenaalstraat, hoek
Joost de Moorstraat is tot 1966 in gebruik
voor de modelmakerij van de Koninklijke
Maatschappij De Schelde, maar staat in
1967 leeg. Dan rest slechts de slopersha
mer. Maar eerst wordt met tekeningen en
aquarellen de geschiedenis bewaard. Het
had misschien ook met
Maar de oude sfeer van
een vergaan vestingwerk
zou dan niet zo treffend
verbeeld zijn. De resulta
ten van deze opdracht
bevinden zich thans in
het Gemeentearchief van
Vlissingen. Hier is ook
werk van Frans Maas te
vinden van een andere
BKR opdracht. Voordat
de sanering van de oude
binnenstad vele histori
sche plekjes en straatjes
laat verdwijnen, worden
tientallen typische straat
beelden met houtskool
(afbeelding 2) of in sepia
vastgelegd. De hand van
de kunstenaar geeft het
oude Vlissingen van voor
de Tweede Wereldoorlog
nu net die extra emotie
foto's gekund.
van vergane grootsheid, die door puur regi
strerende fotografie niet te pakken zou zijn
geweest.
Van de Vereniging Winkelcentrum Vlissin
gen heeft hij in 1976 opdracht gekregen
om de Scheldemuur in de Walstraat voor
de braderiedagen in augustus een fleuri
ger aanzien te geven.
In 1972 krijgt hij van een particulier
opdracht om een schildering van 122 bij
390 cm te vervaardigen van De Punt in
Middelburg in de zeventiende eeuw. Deze
opdracht wordt eigenlijk een drama. Uren
van hard werken, soms tot diep in de nacht,
leveren niets op. De kunstenaar brengt
vele prominenten in verlegenheid door hen
als burger in het Middelburg van toen te
plaatsen, soms in kledij uit de twintigste
eeuw. Uiteindelijk wordt het werk door de
opdrachtgever geweigerd. De oorzaak is
nooit helemaal duidelijk geworden. Zeker
zal het ongenoegen over het afbeelden van
de bobo's een rol gespeeld hebben. Immers,
bij een tentoonstelling van het monumen
tale werk wordt zelfs een figuur weggesne
den, uit boosheid. Uiteindelijk wordt het
grote doek in 1999, tweeëntwintig jaar na
zijn dood, aangekocht door een particulie
re verzamelaar.
Ook experimenteert hij met een groot for
maat etsen. Een ets van 110 bij 150 cm
mag echt groot genoemd worden. Slechts
weinig kunstenaars krijgen dit voor elkaar.
Afbeelding 3
Het m.s. Willem Ruys op de helling van de Scheepswerf de
Koninklijke Maatschappij Schelde te Vlissingen, ets, 1946.
Gemeentearchief Vlissingen)
Den Spiegel, april 2000
13
