tober 1876 wordt al een postcon-
tract getekend, waarbij de dage
lijkse dienst tussen Vlissingen en
Queenborough of een andere
Engelse haven gebruikt zal wor
den voor postvervoer. De dienst
regeling van de mailboten wordt
door de Directeur-Generaal van
de Nederlandse Post en Telegra
fie (P en T) vastgesteld, zodat een
optimale aansluiting tot stand
komt tussen de vertrektijden van
de pakketboten en de aankomst
van de internationale en nationa
le treinen. De boten mogen niet
eerder vertrekken voor de brie
venmalen aan boord zijn. Alles
wat door de post wordt vervoerd,
rekent men tot die brievenmalen:
zakken, kisten, valiezen of pak
ketten met brieven, akten, mon
sters, kranten, boeken of andere geschre
ven of gedrukte stukken. Als de trein met
de belangrijkste hoeveelheid brievenma
len vertraging oploopt, moet de boot min
stens één uur wachten. Dit zijn slechts
enkele voorwaarden uit het postcontract.
De Nederlandse Staat stelt daar jaarlijks
een gegarandeerde som van 151.000,
tegenover.
Ook nog in 1876 begint de Duitse Rijks-
post gebruik van de verbinding via Vlis
singen te maken voor verzending van post
naar Engeland. Als in mei 1881 een recht
streekse spoorverbinding tot stand komt
tussen Berlijn en Vlissingen, met aanslui
tingen naar Midden- en Noord-Duitsland
en Oostenrijk, gevolgd in 1882 door aan
sluitingen op Hamburg en Bremen, worden
ook brievenmalen uit Rusland, Scandina
vië, Polen en Hongarije via Vlissingen ver
scheept. Op dat moment is Vlissingen de
belangrijkste haven van het vasteland
voor de postverbinding tussen Centraal
en Noord-Europa en Engeland.
In de daarop volgende jaren neemt het ver
keer van personen, goederen en brieven
malen via de Vlissingen-route alleen maar
toe. Diverse nieuwe postcontracten wor
den afgesloten. Zo wordt in oktober 1887
vastgelegd dat niet alleen post met een
Engelse bestemming vervoerd wordt, maar
ook aan geadresseerden in de Verenigde
Staten. De snelle Engelse scheepsverbin
dingen zorgen voor het verdere vervoer
naar Noord-Amerika. Doordat de Stoom
vaartmaatschappij Zeeland nu met zeven
"issff:
Afbeelding 3
De schepen van De Zeeland krijgen tijdens de Eerste
Wereldoorlog een vreemde beschildering met rode en
witte banen, waardoor ze op de toch vaak wat nevelige
Noordzee voor de Duitse oorlogsschepen nauwelijks
zichtbaar zijn. (collectie Gemeentearchief Vlissingen)
snelle boten een dag- en nachtdienst
onderhoudt, wordt ook het gegarandeerde
bedrag door de Nederlandse Staat ver
hoogd tot jaarlijks 260.000,
Natuurlijk komt er concurrentie; van Ne
derlandse zijde via de Rotterdamse Bata-
vierlijn, van Belgische zijde vanuit Oost
ende, van Franse zijde vanuit Calais. Toch
weet De Zeeland het hoofd boven water te
houden.
De Zeeland in de Grote Oorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog valt al die
concurrentie weg. De verbinding via Vlis
singen is de enige postverbinding tussen
Centraal- en Noord-Europa en Engeland
die dienst blijft doen. Maar de verbinding
gaat nog verder. Inmiddels is Folkstone
vanaf juli 1912 de vaste aanloophaven ge
worden in plaats van Queenborough. Via
Vlissingen-Folkstone gaat ook post naar
het vrije deel van Zuid-West België, naar
Frankrijk en verder naar Zuid-Europa,
naar Nederlands-Indië, naar Noord- en
Zuid-Amerika. Natuurlijk veroorzaakt de
oorlog wel beperkingen. Zo machtigt de di
recteur-generaal van de Nederlandse P en T
De Zeeland de maildienst aan te passen
aan de omstandigheden. In de praktijk
betekent dit dat de nachtdienst vervalt.
Deze is door de aanwezigheid van de Duit
se marine te gevaarlijk geworden, ook voor
schepen uit neutrale landen. In het duis
ter is het moeilijk de neutraliteit te her
kennen. Maar ook de overtochten tijdens
het daglicht worden steeds riskanter. De
6
Den Spiegel, juli 2000
