...dagelijks vers van
de melkfabriek uit Middelburg...
Voorman Geert Ridderbos
poseert in de vrachtauto van
de Middelburgse Melkfabriek.
Schuitvaartgracht omstreeks 1966.
(Part, coll.)
In een benauwde, met een stinkende olie
kachel gestookte ruimte aan de Kelder
mansstraat 64 werd de administratie ge
voerd voor de ruim veertig Vlissingse
melkhandelaren die aangesloten waren bij
de Coöperatieve Inkoopvereniging De Com
binatie W.A. Het kantoor had een tweede
deur naar het tochtige en met tl-buizen ver
lichte uitgiftelokaal, dat zijn inrit aan de
Schuitvaartgracht en zijn uitrit aan de
Cruquiusstraat had. Na de ulo werd ik in
1968 gevraagd op het kantoor te komen
werken.
Door weer en wind...
Vanaf zes uur in de ochtend kwam de
melkman, wiens klanten bij de sanering be
gin jaren vijftig na jaren vergaderen in wij
ken waren verdeeld, met bestelbus, elec-
trokar of paard en wagen, beurtelings De
Combinatie binnengereden om opgeladen,
door weer en wind, er op uit te trekken om
Vlissingse gezinnen te voorzien van dage
lijkse zuivelbehoeften. 's Winters werd een
uurtje later begonnen.
In het kleine kantoor van de inkoopvereni
ging, dat op enig moment vijf mensen in
dienst had en altijd het geratel van elektri
sche telmachines kende, werden de afleve
ringsbonnen van de melkhandel verwerkt
tot geldbedragen op lange voorbedrukte re
keningen via vermeldingen in reusachtige
in- en verkoopboeken.
Waar personal computers, elektronisch
postverkeer of kopieerapparaat tegenwoor
dig alle hulp bieden, was daar de wereld
van de mechanische telmachine, van de
dubbelgevouwen gelinieerde foliovellen,
schrijfmachines, bankpost en doorslagpa
pier. Bonnenboekjes met carbon werden in
gevuld met een balpen of een potlood.
Wekelijks op de donderdag werd de koop
waar van een week a contant bij vereni
gingsdirecteur S.J.G. Addink afgerekend.
Waren alle rekeningen geïnd, de bankbiljet
ten geteld en gebundeld tot honderdtallen,
dan konden door de Boerenleenbank
employé somma's vanaf een halve ton tot
bijna een ton (in guldens) aan baar geld
worden meegenomen en aan de rekening
der inkoopvereniging toegevoegd.
De verenigingsdirecteur, zijn opvallend uit
gestrekte handtekening zou zelfs een direc
teur van de Nederlandse Bank niet hebben
misstaan, woonde met zijn gezin boven de
zaak en reed in een Chevrolet, een Ameri
kaanse slee uit de jaren vijftig. Hoewel me
neer Addink, 's winters met hoed en ge
breide das, feitelijk slechts de zorg had voor
een gunstig geprijsde inkoop en het voeren
van een adequate administratie, bewoog hij
zich altijd onrustig en zorgelijk kijkend, ro
kend en hoestend door kantoor en uitgifte
lokaal. Hij leek daarmee begrip te willen
opwekken voor een buitengewoon zware
last die slechts op zijn schouders rustte, ge
drag dat lang niet door iedereen werd be
grepen.
Bedrijvigheid en flesgerammel...
Er heerste aan de Schuitvaartgracht nabij
de Keldermansstraat altijd bedrijvigheid en
flesgerammel. Naast de optrekkende be
wegingen van ruim veertig melkboeren
4
Den Spiegel
