Anoniem, 1643. Carel Martens (1602-1649)
(portret foto: Collectie Centraal Museum
Cltrecht, cat.no. 18046)
moedelijk ook in het handelsbedrijf betrok
ken geraakt en zodoende kon zij het zich
veroorloven om ongehuwd - en daarmee
financieel onafhankelijk - te blijven.4
Ondanks de zelfstandigheid van moeije
Maeijken huwden alle drie de zusters
Lampsins; en de kans is zeer groot dat hun
tante zich hoogstpersoonlijk heeft bezigge
houden met de zoektocht en goedkeuring
van een geschikte partij, in elk geval wel bij
de jongste.
Jacoba Lampsins - in 1634 net tweeën
twintig jaar oud - was de 'eerbare, deugd
rijke en zeer discrete jonkvrouwe' die op
nieuw een brief van Carel Martens zou
ontvangen. Naar huidige maatstaven is deze
aanhef te formeel en wordt zij niet meer ge
bruikt, noch adresseren wij onze geliefde
met 'u edele', maar de hoofse brieven van
die tijd waren niet alleen bedoeld om de ge
voelens naar voren te brengen. Wanneer de
vrijage met een grote afstand te kampen
had - en Vlissingen en Utrecht lagen op on
geveer drie dagen reizen afstand van elkaar
- dan waren de brieven tevens een toon
beeld van het karakter en de welbespraakt
heid van de schrijver. Imponeren, overtui
Anoniem, 1643. Jacoba Lampsins (1611-1667)
(portret foto: Collectie Centraal Museum
Cltrecht, cat.no. 18047)
gen en de godsvruchtigheid tonen waren
dan ook van wezenlijk belang en konden
op de juiste manier de afstand teniet doen.
Carel Martens heeft met zijn brieven, zelfs
al in die derde brief, die juiste verhouding
gevonden; zijn beheerste, doch vurige brie
ven roepen het beeld op van de vrome in
tellectueel die hij zeker was. Alleen de wan
hopigheid die uit zijn latere brieven spreekt
is wat aandoenlijk, maar wellicht heeft
deze 'swackte' er toch wel enigszins aan
bijgedragen dat Jacoba na lange tijd, toe
stemde in de conversatie.
'De jonckman is geschickt, en van een
goet beleyt, de vryster heeft bykans het
blyde jae gheseyt.'
Elke mogelijke huwelijkskandidaat werd
door haar verwanten gekeurd. Jacoba
Lampsins was een zeer welgestelde jonge
vrouw die - omdat zij geen ouders meer
had - bij haar huwelijk direct kon beschik
ken over het haar nagelaten fortuin.
Zo bezat ze naast delen van huizen ook
aandelen in schepen en handelscompag
nieën. Als wees had zij echter geen vader
die over haar financiële toekomst en
8
Den Spiegel