De trots van Zeeland HESTHER VAN DEN ÜONK Deze zomer is van 29 mei tot en met 12 september in het Zeeuws Museum te Middelburg de tentoonstelling Geweven geschiedenis, Zeeuwse wandtapijten 1593-1604 te zien. Middelpunt in deze tentoonstelling zijn drie wandtapijten met voorstellingen van de Zeeuwse zeeslagen; zij vormen de trots van Zeeland. In naam van Oranje De zeeslagen speelden zich af tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Zeeland was één van de zeventien gewesten der Nederlanden. Het behoorde tot het grote Habsburgse rijk van de katholieke Spaanse koning Filips II (1527-1598). Het rijk was te groot om vanuit Spanje bestuurd te wor den daarom stuurde Filips II in 1566, kort na de beeldenstorm, de hertog van Alva (1507/8-1582) naar Brussel. Alva werd de nieuwe landvoogd van de Lage Landen en hij kreeg meteen te maken met een op stand. Willem van Oranje (1533-1584), stadhouder van Zeeland, Utrecht en Holland, werd de leider van de grote op stand tegen de Spanjaarden. De aanhan gers van de Prins van Oranje waren op standelingen, vrijbuiters en kapers en werden ook watergeuzen genoemd. De Zeeuwse stromen In het waterrijke Zeeland speelde de strijd tegen de Spaanse overheerser zich voorna melijk af op het water. De schepen van de Zeeuwse watergeuzen hadden een groot voordeel omdat ze weinig diepgang had den. Daarnaast kenden de watergeuzen de Zeeuwse wateren met de verraderlijke zandbanken en sterke stromingen goed. Zeeland, maar vooral Walcheren, was stra tegisch van groot belang. Wie Walcheren in handen had, beheerste de toegang tot Antwerpen en controleerde de handel op deze belangrijke handelsstad. Alva noemde het eiland de sleutel tot de Nederlanden. Geen wonder dat het begin van de strijd zich hierop concentreerde. Het was een grote tegenvaller voor de Spaanse koning toen in 1572 de steden Vlissingen en Veere de zijde van de Prins van Oranje kozen. Vrijwel iedereen kent het vers: 'Op 1 april verloor Alva zijn bril (Den BrielVeel minder bekend is het vervolg hierop: 'Op apriiletje zes verloor Alva zijn fles (Vlissingen)'. Filips II deed er alles aan om de stad Middelburg in Spaanse handen te houden. Tot deze fase in de Zeeuwse vrijheidsstrijd behoren de op de wandtapijten afgebeelde gevechten bij Rammekens en Den Haak, met als glorieuze finale de slag bij Bergen op Zoom in januari 1574. Enkele weken la ter volgt de overgave van Middelburg aan Oranje. Er brak een periode van rust aan. Met Pinksteren 1573 werd echter een verras singsaanval op Lillo uitgevoerd. De ge vechten bij Zierikzee markeren de tweede fase in de Zeeuwse strijd. Ruim negen maanden is op de Oosterschelde en de ri vier de Gouwe gevochten. Van oktober 1575 tot de zomer van 1576 belegerden de Spanjaarden Zierikzee. De stad was nog in handen van de watergeuzen. Als Zierikzee uiteindelijk valt is dat maar voor korte duur. In het najaar van 1576 was de stad weer bevrijd van zijn Spaanse overheerser. Een 'Camer tapijten' Twintig jaar na de gevechten op de Zeeuw se stromen besloten de Staten van Zeeland tot het laten maken van een wandtapijt. Het onderwerp werd de glorieuze slag bij Bergen op Zoom. Het was een belangrijk en historisch moment uit de Zeeuwse vrij heidsstrijd tegen de Spaanse overheersing. 4 Den Spiegel

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 2004 | | pagina 6