Aafjes, Gerrit Achterberg, Ab
Visser, Ed. Hoornik, Leonard Hui-
zinga, Muus Jacobse, F. Bordewijk
en Niek Verhagen. Na de oorlog
huwde hij met de zangeres van
Radio Oranje: Jetty Pearl.
De techniek en de arbeiders zijn in
het werk van Bantzinger terug te
vinden. De caissons, de zandzak
ken, het eiland dat onder water
staat, maar vooral mensen.
Doorgroefde koppen van dijk- en
rijswerkers, Zeeuwse boeren en
Duitse krijgsgevangenen die wer
den ingezet, maar ook de opzichter
van het Sliedrechts baggerbedrijf
Kalis.
De duizenden arbeiders sliepen in vochtige
nissenhutten. Het zijn schetsen en aquarel
len die ter plekke zijn gemaakt, waarbij hij
met enkele lijnen een duidelijk beeld van
die tijd geeft.
Kunstenaars
Tijdens de oorlog en zeker ook tijdens de
inundatie in 1944 en 1945 bevonden zich
op Walcheren veel jonge kunstenaars die
vaak als onderduiker waren gekomen en
bleven hangen tijdens de indrukwekkende
strijd tegen het water. In het kielzog van
A. den Doolaard volgden veel andere
schrijvers en tekenaars en schilders zoals
Cees Bantzinger, Frans Naerebout, en de
schrijvers Jef Last en Ed. Hoornik. Den
Doolaard had met allen contact.
In oktober 1945 arriveerde Bantzinger op
Walcheren. Samen met Den Doolaard trok
hij twee maanden over Walcheren. Ze wa
ren beide getroffen door het zware werk,
maar ook door de technische waterbouw
kundige hoogstandjes die nodig waren om
de strijd met de zee aan te gaan. Door tijd
nood moest er geƫxperimenteerd worden
met volkomen nieuwe middelen. Naast het
klassieke rijshout, zand, klei en zetsteen,
hanteerden de dijkenbouwers asfalt en
torpedonetten, bulldozers en betonnen
caissons alsof ze nooit anders hadden ge
daan. Britse landingstroepen leverden
graafmachines, locomotieven, zandzakken,
eY V
kleding etc. Uit het noorden kwamen een
paar duizend arbeiders zonder een hemd
aan het lijf.
Naast de techniek waren het de dijk- en
rijswerkers die veel indruk achterlieten.
Ruige kerels afkomstig uit Sliedrecht en
Werkendam. Ze vormden een klasse apart,
met hun vakmanschap, trots, zelfbewustzijn
en godsvruchtigheid. De duizenden arbei
ders sliepen in tochtige nissenhutten. De
lonen waren niet hoog en voor het geld
konden ze toch niets kopen.
De expositie is Zeeuws. Ze bestaat uit
schetsen en aquarellen die ter plekke zijn
gemaakt. Razend knappe tekeningen waar
bij hij met enkele lijnen een beeld uit de tijd
weergeeft met daarnaast mooie en be
heerst uitgewerkte aquarellen.
Zijn werk is veel gebruikt als illustratie
materiaal. Veel van het werk dat hij op Wal
cheren maakte, is eigendom van Konink
lijke Boskalis Westminster N.V., een
internationaal opererend bedrijf met een
leidende positie op de wereldmarkt van
baggerdiensten. Kobus Kalis, telg uit de
Sliedrechtse familie die mede Boskalis
heeft opgericht, heeft zij aan zij met zijn
mannen gevochten bij het dichten van de
dijken op Walcheren. In 1974 heeft Bos
kalis het werk rechtstreeks van Bantzinger
aangekocht.
Oktober 2004
23