Conclusie
Schilderijgegevens
De aankomst van Frederik V van de Palts
en zijn echtgenote Elizabeth Stuart is door
verschillende kunstenaars gebruikt om uit
te beelden in de vorm van een prent of
schilderij. Gezien het belang van de ge
beurtenis is aan te nemen dat opdrachten
van het paar zelf, leden van het Huis van
Oranje of het stadsbestuur van Vlissingen
hieraan ten grondslag hebben gelegen. Er
is echter geen zekerheid over. Het schilderij
van Van Wieringen werd gekocht door de
regenten van het Oudemannenhuis in
Haarlem, maar het is niet duidelijk wat voor
relatie zij hadden met het verhaal.
In alle uitbeeldingen is te zien dat de schil
ders de historische feiten vermengden met
compositorische eisen. Dit gebeurde wel
vaker, ook bij andere genres van schilderij
en, zoals stadsgezichten, waar gebouwen
ook vaak wat 'mooier' werden weergege
ven dan in werkelijkheid. Maar de beschou
wers van een dergelijke voorstelling hadden
daar geen probleem mee. Men zag direct
wat er bedoeld werd en de 'onjuistheden'
werden de kunstenaars niet aangerekend.
Willarts heeft de aankomst van het konink
lijk gezelschap op de meest nauwkeurige
manier uitgebeeld, omdat hij de Prince
Royal op ruime afstand van de stad heeft
geschilderd. Toch heeft hij waarschijnlijk de
gebeurtenissen van twee verschillende da
gen met elkaar gecombineerd. Van
Wieringen deed dat eveneens. Ook heeft hij
vanwege compositorische redenen het ad
miraalsschip zeer dicht bij de haveningang
afgebeeld, hetgeen in werkelijkheid nooit
zou hebben gekund. De opdrachtgevers,
die er ongetwijfeld geweest zijn, hebben
zich hier kennelijk niet aan gestoord.
Adam Willarts (1577-1664)
Gesigneerd en gedateerd:
A Willarts f/16[3][2]
Olieverf op doek, 123,5 x 236,5 cm
particuliere collectie, voorheen Peter Tillou,
Works of Art, Litchfield/New York
Cornelis Claesz. van Wieringen
(ca. 1580-1633)
Gesigneerd: CCVWieringen
Olieverf op doek, 110 x 215 cm
Collectie Frans Halsmuseum, Haarlem
Literatuur
- Beschreibung der Reisz: Empfahung desz Ritter-
lichen Ordens: Vollbringung des Heyraths: und
glücklicher Heimführung des Hern Friede-
richen des fünften mitElisabethern des Grosz-
mechtigsten herrn Jacobi des Ersten Tochler,
[SA.] 1613.
Fieter Biesboer e.a., 'Gerestaureerd: Aankomst van
Frederik van de Palts en zijn gemalin Elisabeth
Stuart te Vlissingen, 29 april 1613', in: Kijken in
Frans Halsmuseum/De Hallen, Extra 9 (1983).
Ron Brand, 'Bedreven in de konst van schepen en-
de see. De marineschilderkunst van Cornelis Claesz.
van Wieringen', in: Antiek 30 (1995) 5, p. 203-204.
- G.C.E. Crone, De jachten der Oranjes. Historisch en
scheepstechnisch overzicht van de jachten der stad
houders en vorsten uit het huis van Oranje-Hassau
van af het einde der 16e eeuw, Amsterdam 1937.
- W.J. Hoogsteder, De schilderijen van Frederik en
Elizabeth, Koning en Koningin van Bohemen,
ütrecht 1986 (3 vol.).
George S. Keyes, Mirror of empire. Dutch marine art
of the seventeenth century, Minneapolis etc. 1990,
cat. nr. 53-54, p. 201-206.
R.L. Koops, Het panorama van Vlissingen van Jan
Pietersz. van de Venne (1618-ca. 1726), Middelburg
1986.
Steven Rich, 'The arrival at Flushing', in: Tableau 16
(1994) 5, p. 49-55.
A. Vreugdenhil, 'De reis met de "Prince Royal" naar
Vlissingen', in: Koningen, scheepsbouwers en zee
vaarders, Amsterdam 1951, p. 244-262.
Naschrift
Dit artikel werd voor deze publicatie bewerkt door
J.-M. Hangoor, Middelburg
16
Den Spiegel
