Uitsnede van een plattegrond van
Vlissingen met het 'open'
Keizersbolwerk, 1570.
(Collectie Hingman, Nationaal
Archief)
muur een stadsgracht, die een overval tij
dens laag water kon verhinderen. Bij de
verbetering van de zeewering volgens de
Deltawet is nog overwogen om deze golf
brekers opnieuw aan te leggen, maar er is
uiteindelijk gekozen voor een brede glooi
ing om de branding te breken. Op de wal
len keken de burgers nieuwsgierig naar de
binnenvallende vloten en deden de uitva-
renden uitgeleide.
De vesting Vlissingen werd pas weer be
laagd toen de Fransen in 1805 de havens
in gebruik namen als uitvalsbasis voor een
invasie in Engeland. De reactie daarop was
een belegering en een zware beschieting
door de Britse vloot in augustus 1809,
waarbij grote schade werd aangericht en
een deel van de zeemuur voorover in zee
stortte. De Fransen gaven zich over, maar
toen de Engelsen in december weer ver
trokken, werd Vlissingen bij Frankrijk inge
lijfd en nam Napoleon het herstel snel ter
hand. Met de hulp van 500 Spaanse krijgs
gevangenen maakte hij van Vlissingen een
moderne vesting.
Bastion XI
Het Keizersbolwerk was in tweeëneenhalve
eeuw totaal verouderd en speelde geen
militaire rol meer. Het werd, samen met de
geschutskelders, tot op de begane grond
gesloopt en op dit grondvlak weer opge
trokken, waarbij het binnenplein volge
bouwd werd met dertien bomvrije kazemat
ten, die nog net een vrije doorgang naar het
Grote Hoofd vrijlieten. Nu een gesloten ste
nen bouwwerk, dat bedekt werd met een
laag grond om de 'bomben' te smoren. Dat
werd in profiel gebracht, zodat er boven op
het bolwerk een kustbatterij kon worden
geplaatst. De buitenmuren werden afgedekt
met hardstenen platen, zgn. dekzerken, die
we later nog vaak zullen tegenkomen.
Achter de zeemuur werd een brede aarden
wal gelegd, zodat de situatie goed te verge
lijken is met de tegenwoordige Oranjedijk.
Het plaveisel op de dijk was intussen weg
gehaald om te voorkomen dat kanonsko
gels in de stad konden stuiteren.
De promenade, het begin van de
Noordzeeboulevard
De vesting Vlissingen werd in 1867 ont
manteld en de gemeente kreeg in 1890 van
Waterstaat toestemming op de rotonde op
het Keizersbolwerk een promenade aan te
leggen, door de muren van Napoleon met
twee meter te verhogen en van een borst
wering te voorzien. Deze werd afgedekt met
de oude hardstenen dekzerken, Daarop
16
Den Spiegel
