Metselaarsgilde
Omschrift voorzijde: 'DE HEER IACOB SCHOT OVERDEECKEN.
Omschrift keerzijde:.AENSIEN DOET.GHE DENCKE. (roosje); ter weerszijden van DOET het ge
deelde jaartal 16-39
Gildenummer op keerzijde: 1
Inventarisnummer: 1524, muZEEum
Diameter: 42 mm
hoofdzakelijk tussen 30-40 mm. Opmer
kelijk voor gildepenningen is het veelvuldig
voorkomen van ingegraveerde gildenum-
mers (40%) of van namen van de gilde-
broeders (45%). Het stadswapen of -logo
komt landelijk in 70% van de gevallen voor.
Dit maakt identificatie gemakkelijk. Met de
hulp van andere bronnen kunnen we zo
doende op een paar luttele procenten na
vaststellen uit welke stad de penning af
komstig is.
Toeschrijvingen aan het type gilde is
meestal gemakkelijk, daar de gilden
kwistig en trots strooiden met afbeeldingen
van hun beroepsattributen. Van minder dan
één op de honderd penningen vragen we
ons vandaag af: 'Het moet haast wel een
gildepenning zijn, maar van welk am
bacht?'
Herkenning
Voor het herkennen van gildepenningen
gelden een paar vuistregels. Mogelijke indi
caties zijn de naam van een gilde, afge
beelde ambachtssymbolen of attributen,
een ingegraveerd nummer, doorgaans
onder de 100, of een simpel ingegraveerde
naam aan de keerzijde, mogelijk de aanwe
zigheid van tweelettercombinaties, waarvan
de tweede een G(ilde) is, of bijvoorbeeld
een afgebeelde patroonheilige. Sommige
steden hebben typische stadskenmerken
gebruikt, zoals bijvoorbeeld de vorm
(Nijmegen en 's-Hertogenbosch) of bij
voorbeeld het omschrift met de namen van
gildedignitarissen. Over dit laatste volgt zo
meer.
Essentieel voor een gildepenning is, dat de
penning is uitgegeven of gesanctioneerd
door een erkend ambachtsgilde. Maar dat
is natuurlijk aan het uiterlijk niet altijd te
zien. Met ambachtsgilden bedoelen we de
gilden in de periode van Alteratie tot onge
veer de Napoleontische tijd. De broeder
schappen met een vaak religieuze en/of
politieke oriëntatie van vóór die tijd sluiten
we uit. Een gildepenning moet bovendien
tenminste enig recht of plicht representeren
van en voor de gildeleden. Een bewijs van
lidmaatschap van het gilde of een oproep-
teken voor een begrafenis of vergadering
zijn hier typische voorbeelden van. Ook dat
April 2006
5
