'vervlechting'. Vanaf 1012 is het gebied ten westen van de Oosterschelde leen van Vlaanderen, de rest valt onder Holland. In 1167 geeft de Vlaamse graaf een gebied in onderleen aan de Hollandse graaf. Door het verdrag van Parijs, in 1323, komt Zeeland aan Holland, na de slag bij Zierik- zee. In 1433 valt Zeeland onder Filips de Goede. Dan komt de breuk. De Tachtigjarige Oorlog breekt uit in 1568, met als gevolg de herovering van het Zuiden door de Spaanse troepen en de gang naar onafhan kelijkheid van de noordelijke provincies. Kijkend vanuit Middelburg is de geschiede nis van de voorbije eeuwen een succesver haal. Zeeland heeft een roemrijk verleden; een verleden van koopmansgeest en mari tieme macht. Vanuit Vlaanderen bekeken is een en ander minder rooskleurig. Vlaanderen en Brabant vormden in de 16e eeuw nog het economische en culturele zwaartepunt van de Lage Landen. Het is ook het graafschap Vlaanderen en het her togdom Brabant dat de opstand tegen Spanje het hardste voelde. Het adellijk ver zet tegen vorstelijk absolutisme, strijd voor religieuze gewetensvrijheid en verdraag zaamheid, verzet van de gewesten tegen de economische en militaire dwingelandij van de Spanjaarden maakten dat het Zuiden het gelag zou betalen. De Vlaamse en Brabantse steden die zich bij de ünie van Utrecht hadden aangesloten vormden militair gesproken geen partij voor het Spaanse leger. Toen in 1585 Ant werpen het hoofd moest buigen, was dit het signaal voor de enorme exodus van Zuid- Nederlanders naar het noorden: wie over kapitaal beschikte en wie intellectueel naam en faam had, ging weg. Het graafschap Vlaanderen raakte zijn ge bieden bezuiden de Honte, het huidige Zeeuws-Vlaanderen kwijt. De toegang tot de Schelde vanuit Vlaanderen en Brabant werd door het Noorden afgesloten. Wat kortgeleden nog eigen gebied was, werd vijandig gebied, waar de Staatse en Spaan se troepen konden plunderen en branden. Voor Vlamingen en Brabanders gedroegen Spaanse en Staatse troepen zich in het zui den ais bezetters. De Zuidelijke Nederlan den werden een buffergebied, waar De Republiek der Verenigde Nederlanden, Spanje, Oostenrijk en Engeland de hele 17e en 18e eeuw hun oorlogen zouden uit vechten. Vlaanderen verloor bovendien ook nog een groot deel van het grondgebied aan Frankrijk. In het noorden markeerde voortaan een re ligieuze en mentale barrière de grens die door het graafschap liep, van Sluis tot Hulst. De moeizame verhouding tussen Vlaan deren en Zeeland was geboren. Deze complexe verhouding werd nog ver sterkt door de gebeurtenissen van 1830- 1839, die tot kort geleden de moeizame re laties tussen Zeeland en Vlaanderen/België bepaalden, onder meer wat betreft de hele Scheldeproblematiek. De gebeurtenissen in de 19e eeuw vormen in wezen de tweede scheiding. In 1815 was Staats-Vlaanderen, het latere Zeeuws- Vlaanderen, bij het Koninkrijk der Neder landen gevoegd. In 1830 echter roept het Voorlopig Bewind in Brussel de onafhanke lijkheid uit. Er is militaire interventie, uitlo pend op het Scheidingsverdrag van 1839: - Luxemburg gescheiden van het groother togdom - Nederlands Limburg ter compensatie - Overpad door Nederlands Limburg voor België, onder meer de IJzeren Rijn - Afwatering Vlaanderen - Vrije vaart over de Scheldemonden, met tol tot 1863. Bij deze regelingen ontstaan verschillen in interpretatie, er zijn problemen met de Zeeuwse scheidingslijn. De geschiedschrijving in deze periode was zowel in België als in Nederland sterk nati onalistisch gekleurd. Deze geschiedschrij ving bepaalt ook vandaag nog sterk onze visie op het verleden. Het resultaat is dat Nederlanders en Zeeuwen in het bijzonder, ook hun eigen actuele positie door een wat 16 Den Spiegel

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 2006 | | pagina 18