Riaan Rijken bezig aan het ornament in de
werkplaats te Koudekerke
Fotocollectie Rijken
danks dat het in 1993-1994 met veel tam
tam eromheen was gerestaureerd en het er
toen heel mooi uit zag.
Wat we boven op de steiger aantroffen tart
iedere beschrijving. Het was een prachtig
afgewerkte buitenste schil, waar overal ga
ten in waren gevallen. Het ornament was
inwendig voor meer dan de helft verrot; het
hout was totaal gestikt. Hieraan kon niet
veel meer gerestaureerd worden, maar
moesten veel onderdelen gekopieerd wor
den. De opdracht werd snel verleend en zo
kon het gevelornament op 12 oktober 2004
uit de gevel getakeld en vervoerd worden
naar mijn werkplaats in Koudekerke. Nadat
het ornament eerst een tijd lang had ge
droogd, kon de restauratie in januari 2005
beginnen.
Tijdens deze restauratie bleek dat er, in
tegenstelling tot wat de schilder Van Liere
destijds in de PZC had gemeld, geen stukje
eikenhout aan het ornament te vinden was.
Alles was grenen. Bovendien waren er
slechts een zestal stukken ingezet met het
Amerikaanse Oregon Pine. Onduidelijk was
echter wanneer dat was gebeurd. Voor de
rest was het ornament geheel volgeplempt
met kunsthars vulmiddelen. Hoe goed be
doeld het ook moge wezen; dergelijke
kwetsbare gevelornamenten die voortdu
rend aan weer en wind worden blootgesteld
kunnen nooit gerestaureerd worden met
kunsthars, dit materiaal gedraagt zich als
koude brokken in het hout waartegen wa
terdamp condenseert, met als gevolg dat
het op termijn nog meer rot. Bovendien
bleek dat het ornament, met uitzondering
van het paard en de meest linkse krul,
nooit van de ondergrond was losgehaald.
Vrijwel alle onderdelen zaten nog op de ori
ginele grondplaat vast met de oorspronke
lijke gesmede spijkers. Hoe aantrekkelijk
dit ook mag lijken vanuit het oogpunt van
authenticiteit, het betekent wel dat het nog
nooit serieus is gerestaureerd - hoewel er
met de jaren toch heel wat geld aan ge
spendeerd is.
Behalve dat het ornament zelf, met uitzon
dering van het wapenschild in zeer slechte
staat was, bleek nu ook de grondplaat
zwaar aangetast door houtrot. Desondanks
hebben we de grondplaat als geheel ge
handhaafd; de vele slechte stukken zijn er
uit gefreesd en opgevuld met Amerikaans
Red Cedarhout. De bovenste krul is geheel
vernieuwd door mijn zoon Marnix Rijken;
hij heeft ook de achterplaat hersteld even
als de buitenste krullen links en rechts.
De leeuw, het paard en de kroon zijn door
mijzelf nagemaakt, gelijk aan het origineel.
De werkzaamheden aan het ornament in vergevorderd
stadium
Fotocollectie Rijken
24
Den Spiegel
