Zo raakte met de jaren de familie Coole en
haar nageslacht steeds verder verweven
met het gebouw van de St. Jacobskerk. En
samen deelden zij het lot dat op 5 septem
ber 1911 voorviel. Door onvoorzichtigheid
van een loodgieter werden kerk en toren
door brand verwoest. Het kerkzilver en het
archief werden gered, maar met het ge
bouw raakte ook het interieur waaronder de
grafmonumenten en -zerken, ernstig en
sommige zelfs onherstelbaar beschadigd.
Tijdens de kerkrestauratie gedurende de ja
ren 1912-1915, besloot de architect, mede
door de zware beschadigingen die aan de
grafzerken werden geconstateerd, om de
vloer tot het oorspronkelijke niveau terug te
brengen. Slechts een klein aantal van de
grafzerken kon behouden worden, maar al
le werden verwijderd van hun originele
plaats.
Ondanks alle zorg die is besteed aan de
kerk heeft men niet kunnen voorkomen dat
een en ander veranderd is. Maar na negen
tig jaar van verborgen aanwezigheid, hoog
in de muur van één van de kapellen -
grauw en zwaar beschadigd -, is het epitaaf
dat ooit werd opgericht ter memorie van
een belangrijk maar bescheiden man weer
in haar luister hersteld. Bij een bezoek aan
de kerk valt het imposante epitaaf beslist
op, maar nog altijd vinden we in de orna
menten tal van verwijzingen naar het de
vies van Coole: 't Is al werelds. En daarmee
krijgt zelfs de ijdelheid van een epitaaf als
dit een zekere bescheidenheid.
Noten:
1 Het bluswater dat in 1911 werd gebruikt kwam
rechtstreeks uit de havens van Vlissingen.
2 Sinds 2006: Rijksdienst voor Archeologie, Cultuur
landschap en Monumenten
3 ScheBlitz is een stad in Beieren, Duitsland
4 A. Tramper, W. Pias-van Rijsoort met medewerking
van A. Meerman (red.), Zeven eeuwen Sint Jacobs
kerk, geschiedenis en restauratie (Goes 1998), pa
gina 67
5 Een lichtroze fijnkorrelige marmersoort uit Portugal.
6 Een zwarte marmersoort uit het plaatsje Mazy, nabij
Gembloux (Namur, België).
7 Zijn persoonlijk devies is op verschillende wijzen be
waard gebleven. Het Koninklijk Zeeuwsch Genoot
schap der Wetenschappen beschikt in haar collectie
over de wandelstok van Jan Lambrechtsz. Coole
waar op de zilveren knop naast zijn naam en het
jaartal 1615 de tekst 'Hier is al werelds, het is al
ijdelheid' staat, (vriendelijke mededeling van de
conservator mw. drs. C.E. Heyning). Op het hier be
sproken grafmonument bevindt zich een klein orna
ment waaruit de tekst 'Tis al werelds' blijkt. Beide
zijn een afgeleide van het beroemde citaat 'IJdelheid
der ijdelheden, het is al ijdelheid.' (Prediker hoofd
stuk 1, vers 2)
8 C.P.I. Dommisse, De geschiedenis van de Westpoort
te Vlissingen en de in een harer torens gevestigde
Oudheidskamer, in verband met de historie der stad
(Vlissingen 1903), p. 59-61
9 P.K. Dommisse, 'De ambachtsheerlijkheid van Oud-
Vlissingen en de wording van Nieuw-Vlissingen' In:
Archief (1910), pagina 173
10 P.K. Dommisse 1910, p. 173
11 P.K. Dommisse, 'Eenige grafschriften uit de afge
brande St. Jacobskerk te Vlissingen, met archivali
sche toelichtingen' In: Archief uitgegeven door
het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
(1913), pagina 7
12 Gemeentearchief Vlissingen, Bibliotheek Van der Os,
inv.no. 2095 Aantekeningen over Vlissingen door
F. Nagtglas uit diens aantekeningen over Zeeland,
(manuscript), pagina 14)
13 Nader onderzoek moet uitwijzen of er een derde
dochter is, zoals wordt geopperd in enkele bronnen.
De mogelijkheid bestaat dat twee verschillend ge
noemde dochters Coole één en dezelfde persoon
zijn.
14 Zeeuws Archief [in kopie], J.P. Rethaan Macaré,
'Wapenborden en wapens op tombes, monumenten
en grafgesteenten in de kerken van de voormalige
provincie Zeeland tot in 1798 aanwezig geweest.
Afgetekend en opgenomen voor de opruiming'
(1798) (manuscript), 5 delen
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in het 'Bulletin van
de Stichting Oude Zeeuwse Kerken', nummer 59 (okto
ber 2007), pagina 6-9
14
Den Spiegel