provincie Zeeland. Tevens heeft hij teke
ningen gemaakt van de aangetroffen fami
liewapens.
Op bladzijde 334 van zijn monumentale
boek is een register te vinden van 'wapens
en grafzerken uit de Fransche kerk te
Vlissingen'. Uit zijn overzicht blijkt dat er in
dat jaar nog vier zerken en achttien wapen
borden aanwezig waren. De oudste in de
kerk aanwezige grafsteen wordt door
Rethaan Macaré als volgt omschreven;
'Eene zerk waarop het wapen van D' Heer
Jacob Heijns
Cimier een liggende zwaan
Hermyne banden (met tekening wapen)
Hier leit Begraven D' Heer Jacob Heijns
In leven Raad en Schepen der Stad
Vlissingen
Overleden den 17 November 1636'.
Aan de muur bevonden zich manswapens
zoals bijvoorbeeld van de familie Van Pere
waaronder;
'Abraham Van Pere, Schepen en Raad van
Vlissingen, Rekenmeester van Zeeland,
Bewindvoerder der West-Indische Compag
nie en man van Agnieta Cornelia Couwen-
burg van Blois 1683 en Cornelis van Pere,
Heer van West-Souburg, Burgemeester en
Raad van Vlissingen, daarna Gecommit
teerd Raad van Zeeland en man van
Margaretha de Ruijter, Michielsdochter,
Admiraal van Zeeland. 1690'. Deze doch
ter van Michiel de Ruijter was zijn tweede
vrouw.
Naast manswapens waren er ook vrouwen
wapens zoals van Cornelia de Haze, doch
ter van Jacob de Haze en (onleesbaar) de
Bleeker, dochter van Hans de Bleeker en
Sentina van Borsselen, vrouw van Mr.
Johan van Rhee. Obiit (overleden) 7 novem
ber 1676.
Er was onvoldoende ruimte om buiten de
kerk een eigen begraafplaats te onderhou
den. Voorzover zij niet in de kerk werden
bijgezet, werden de meeste overledenen
van de Waalse Gemeente begraven op het
kerkhof van de nabijgelegen Kleine- of
Middelkerk. In deze voor het Engelse garni
zoen gebouwde protestantse kerk vonden
tussen 1594 en 1616 de Waalse eredien
sten plaats.
Het orgel
Het kleine orgel stond aan de ingang boven
het voorportaal. In 1771 werd dit orgel om
gebouwd tot een nieuw en kostbaar mu
ziekinstrument. Helaas ontbreken de ver
dere beschrijvende gegevens over dit
kerkorgel. Wellicht is er nog informatie te
vinden bij Nederlandse of buitenlandse or
gelbouwers die zich in die periode toeleg
den op dit specialistische vakgebied.
Het ontbrak de Waalse kerkenraad aan
fondsen om het kerkorgel te renoveren.
Om het project toch te realiseren onderte
kenden vijftien betrokken inwoners van
Vlissingen een plechtige verklaring waarin
de toezegging was opgenomen om een be
paald bedrag te doneren.
De motivatie luidde als volgt:
'En wij genegen zijn om elk naar ons ver
mogen tot bevordering van een goed en
heilzaam oogmerk en herstelling van soo
een nuttig werk te helpen bevorderen'.
De heren tastten diep in hun leren beurs.
Afhankelijk van hun vermogen liepen de
toegezegde sommen uiteen van driehon
derd gulden tot drie rijksdaalders
Enkele namen:
Pieter Jacob Clijver voor drie en vijftig gul
dens,
F. graaf van Hogendorp voor honderd gul
dens,
W. graaf van Hogendorp voor 300 guldens,
A.W. van Borssele voor drie en vijftig gul
dens,
Claude de Chuij voor drie en vijftig guldens,
Jean Mazel, Waals predikant voor drie
Zeeuwse rijksdaalders,
Gabriël Houel, Waals ouderling voor drie
Zeeuwse rijksdaalders,
David Hendrik Gallandat, Waals diaken
voor zes rijksdaalders.
Hieruit valt ook af te lezen dat het inkomen
van een predikant geen vetpot was.
Een beschrijving van bijvoorbeeld de bui
tengevel aan de entreezijde, het kerkge
welf, het orgel, de sacristie of de verlichting
van het gebouw wordt door Brasser niet
verstrekt.
April 2008
31