Eeuwenlang vormden de kerkgebouwen op
het voormalige Scheldeterrein het centrale
ontmoetingspunt voor vele gelovigen. Er
werden kinderen gedoopt, huwelijken ge
sloten en mensen begraven. Belangrijk ge
noeg om in dit Jaar van het Religieus Erf
goed aandacht te schenken aan dit stuk
cultuurgeschiedenis.
Terminologie en schrijfwijze
1Door Nederlandstaligen werd de kerk Fransche kerk
en ook Waalsche kerk genoemd. Ook de woorden
France en Franse kerk en later ook Walsche kerk
komen voor.
Tegenwoordig spreken we over de Waalse hervorm
de gemeente.
De Franstaligen spreken en schrijven over de
l'Eglise Wallonne de Flessingue.
2. Door Franstaligen werd de Nederduitsch Hervormde
kerk église Flamande (Vlaamse kerk) genoemd.
Bronnen:
Gemeentearchief Vlissingen:
Stadsarchief tot 1915, inv.nrs.: 2760, 4898, 5073,
5074,5075, 5158, 5167, 5168, 5180, 5298, 5317,
5503/5520, 5516 en 5574.
Archief Hervormde gemeente Vlissingen., inv.nrs:
581/590, 204 en 205
Zeeuws archief te Middelburg:
Waalse gemeente Middelburg, inv. Nrs: 52, 54, 55
en 74
Archief familie Snouck Hurgronje, invnr.2
Verzameling Verheye van Citters, invnr. 19d
Tentoonstelling Hugenoten in 1974
Stukken betreffende staatsaangelegenheden afkomstig
van W.C.H. baron van Lijnden van Blitterswijk, re
presentant van de Eerste Edele van Zeeland.
Omslag met stukken inzake het ontslag van de voor
zanger der Waalse kerk te Vlissingen in 1792, invnr.
120.
Nationaal Archief te Den Haag:
Ministerie van Oorlog,
Plans van Gebouwen,
Het Gemeentearchief Vlissingen is in het bezit van
een kopie op microfiche.
Archief der genie,
Inv.nr. V2.
Gniversiteitsbibliotheek Leiden:
Afdeling bijzondere collecties.
Bibliothèque Wallonne Leiden:
Deze bibliotheek omvat een rijke collectie archivalia,
gedrukte werken en kunstvoorwerpen die betrekking
hebben op het Franstalige protestantisme in Nederland.
Het eigenlijke lokale archief van de Waalse kerk van
Vlissingen is niet aanwezig omdat deze bescheiden in
1809 verbrand zijn. Wel zijn er stukken over de ophef
fing (inv.nr 516) en over de synodale bijeenkomsten te
Vlissingen. Dan zijn er enkele stukken afkomstig van
Dan. Theod. Huet (1724-1795) die enige tijd in
Vlissingen predikant was. Deze stukken berusten onder
signatuur Ms. A25 (excerpten en aantekeningen) en Ms.
B 29-30 (instructions sur la réligion).
Cl dient te zoeken onder de Franstalige benaming voor
Vlissingen 'Flessingue'.
Literatuur
Hofman, Wim, Conrad Busken in Den Spiegel num
mer 4 van oktober 2007.
Meerman, Adri, Hofman, Wim, Steutel, Kees,
Tramper, Ad, Slopen of niet. De stadhuizen van
Vlissingen, Vlissingen 2005.
Mijnhardt, W.W., Tot Heil van 't Menschdom.
Culturele genootschappen in Nederland 1750 -
1815, Amsterdam 1988.
- Rethaan Macaré, P.J., Wapenborden en wapens op
Tombes, Monumenten en Grafgesteenten in de ker
ken uan de voormalige Provincie Zeeland tot in 1798
aanwezig geweest afgetekend en opgenomen voor
de opruiming.
Swigchem, C.A.van, Een huis voor het woord. Het
protestantse kerkinterieur in Nederland tot 1900, 's-
Gravenhage 1984.
Tramper, Ad en Pias-van Rijnoort, Wikky, Zeven eeu
wen Sint Jacobskerk, Goes 1998.
Vrolikhert, Godewardus, Vlissingsche kerkhemel,
Vlissingen/Middelburg 1758.
Met dank aan:
Jaap van Luijk te Vlissingen,
Veronica Frenks te West-Souburg (Vlissingen) voor
de vertaling van de brief van 1726 uit het achttien-
de-eeuws Frans,
Medewerkers Bibliothèque Wallonne te Leiden,
Medewerkers Gemeentearchief Vlissingen,
Medewerkers Zeeuws archief te Middelburg.
34
Den Spiegel
