Stop, draai bij...!
Een maritiem incident bij Vlissingen
Jijles Braat
Op 11 november 1918 om 11.11 uur begon
de wapenstilstand die een einde maakte aan de
Eerste Wereldoorlog. De wapens zwegen, maar
echt vrede was het nog niet. Daarover werd in
1919 in Parijs en voorsteden langdurig
onderhandeld. De overwinnaars stelden daar
strenge eisen aan de verslagenen, waarbij het
veelal slikken of stikken was. Niet voor niets
spraken de Duitsers later dan ook over
het Dictaat van Versailles.
België zat mede aan de onderhandelingstafel en
legde eisen op tafel, die bij inwilliging voor het
neutraal gebleven Nederland verstrekkende
gevolgen zouden hebben. De verhouding met
België was in die dagen gespannen en speelde
mee bij het hierna beschreven incident.
Naar Vlissingen
Op 4 september 1919 werden 's morgens
vroeg aan de Loskade te Middelburg de
trossen van Hr Ms Torpedoboot Z8 los ge
gooid. In gezelschap van de Hr Ms G7 en
G8 stoomde het schip via het kanaal door
Walcheren naar Vlissingen. Daar gingen de
schepen uit elkaar, de G7 en G8 gingen
naar de rede om oefentorpedo's af te vu
ren, de Z8 meerde aan de oliesteiger om
olie in te nemen. Tegen tienen lag het schip
in de grote sluis om te worden geschut.
Alarm
Daar kreeg de commandant een bericht
door van de officier van de wacht op Hr Ms
Schorpioen: de Italiaanse kruiser Fran
cesco Ferrucio, komende van Kopen
hagen, stoomde zonder toestemming van
de Nederlandse regering via het Oostgat de
Westerschelde op met bestemming Ant
werpen. De commandant van de Z8 kreeg
opdracht met zijn schip de achtervolging in
te zetten en de commandant van de Fran
cesco Ferrucio te wijzen op de benodigde
toestemming van de Nederlandse regering.
Francesco Ferrucio en Z8
De gepantserde kruiser Francesco
Ferrucio, genoemd naar een laatmidde
leeuwse Florentijnse legeraanvoerder, was
van 1899 tot 1902 gebouwd bij de Arsenale
di Venezia. Het met kolen gestookte schip,
groot 7.350 ton, was 111 meter lang, 18
meter breed, had twee schroeven en een
diepgang van ruim 7 meter. De maximum
snelheid bedroeg 19 knopen per uur, de ac
tieradius bij een snelheid van 10 knopen
was 9.300 zeemijlen. De bewapening be
stond uit 27 stukken geschut van verschil
lend kaliber, 2 mitrailleurs en 4 torpedolan-
ceerbuizen. Er was accommodatie voor
ruim 500 man. Als bijzonderheid kan nog
worden vermeld, dat de mast tussen beide
schoorstenen was geplaatst.
De Francesco Ferrucio was onder andere
ingezet tijdens de Turks-Italiaanse Oorlog
en in de Eerste Wereldoorlog.
Het schip onder commando van Capitano
de Vasietto Giuseppe Cantü, maakte in
1919 als schoolschip voor het eerst na de
oorlog een reis met adelborsten. De route
liep van Livorno, Gibraltar, Vigo, Dover,
Brunsbüttel, Kiel naar Kopenhagen. Van
daar ging de reis weer via Kiel naar Ant
werpen en Plymouth.
Hr Ms Z8 was een betrekkelijk nieuw schip,
tussen 1913 en 1916 gebouwd bij scheeps
werf Feijenoord in Rotterdam. Het was 58
meter lang, 6 meter breed en de diepgang
bedroeg ongeveer 2 meter, de tonnage 264
ton. Het kon een maximum snelheid berei
ken van 27 mijl per uur, de bewapening be
stond uit 2 kanonnen van 7.5 cm, 2 mi
trailleurs en 4 torpedolanceerbuizen. De
Den Spiegel
