de diensten van de loods was afhankelijk
van de afspraken die door hem met de ka
pitein vooraf waren gemaakt. Het behoeft
geen betoog dat er soms van overvragen
sprake was, vooral wanneer de weersom
standigheden dusdanig waren, dat de ka
pitein geen keus had. Maar het kwam ook
voor dat men de loods van het uitgaande
schip - teneinde de betaling van het loods
geld te ontgaan - naar een vreemde haven
meenam en daar aan wal zette. Hij moest
dan maar zien thuis te geraken.
Pas uit de Franse tijd, toen het Loodswezen
onder toezicht van de marine kwam, krij
gen we gegevens over het aantal loodsen,
over de schepen die zij loodsten en hun in
komsten.
De scheepvaart was in die dagen nagenoeg
tot stilstand gekomen door de voortdu
rende oorlog met Engeland. De betekenis
van het Loodswezen was toen dan ook ge
ring. Na de nederlaag van Napoleon bleef
het Loodswezen onder toezicht van de ma
rine. In 1814 kwam het eerste reglement
voor 'Het vast Loodswezen' te Vlissingen
tot stand. Hierin lezen we dat het aantal
zeeloodsen werd bepaald op vijftien en dat
van de binnenloodsen op acht. In tijden
van grote drukte werden er noodhulpen
bij geroepen. De loodsreglementen, die op
gezette tijden zijn gewijzigd en aangevuld,
geven een goed inzicht in de sterkte van
het loodsencorps en het aantal en soort
schepen, dat voor de loodsdienst werd
gebruikt. Tot 1900 maakte men voor het
beloodsen op zee uitsluitend gebruik van
zeilvaartuigen. Het duurde tot 1927 vóór
de laatste zeilende loodsschoener werd af
gedankt. Het Vlissingse Loodswezen heeft
ten opzichte van de andere loodsdistricten
altijd een bijzondere positie ingenomen;
dit had te maken met de Scheldekwestie.
In het Scheldetractaat van 1839 kwam
namelijk de bepaling voor, dat België en
Nederland gezamenlijk voor de belood-
sing op de Schelde en het Kanaal van Gent
naar Terneuzen zouden zorgen. Iedere ge
zagvoerder zou vrij zijn om te kiezen tus
sen een Nederlandse of een Belgische
loods. Deze vrije loodskeus betekende een
concurrentiestrijd tussen de Belgische en
Nederlandse loodsdiensten, die in feite pas
eindigde bij het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog.
Tot zover dit korte overzicht van een bij
zonder fraai gedenkboek. Binnenkort is er
een flyer met antwoordkaart waarmee u dit
boek op voorhand tegen een aanmerkelijk
lagere prijs dan in de boekhandel kunt be
stellen.
Gezicht op de Dokhaven met loodsschoeners en de Dokhaven, ca. 1900.
(Fotocollectie Gemeentearchief Vlissingen)
Den Spiegel
