Nieuwe informatie over het Panorama
VI is sin gen
Veronica Frenks
De vondst van het gezicht op Vlissingen als
voorstudie van een panorama van de stad
tijdens het bombardement in 1809 was voor
iedereen een verrassing. Dat er een panorama
van Vlissingen heeft bestaan was niet voor
iedereen een verrassing.
Louis Nierijnck kocht jaren geleden in
Londen een gravure waarop het schema
van het panorama van Vlissingen stond.
Het is een zwart-wit versie, zoals de meeste
'keys' or 'handbills' zoals de Engelsen het
noemen, terug te vinden zijn. Dat de key die
zich in het gemeentearchief van Vlissingen
bevindt, ingekleurd is, is tamelijk bijzonder.
Het exemplaar van het gemeentearchief
stelt Vlissingen voor ten tijde van het bom
bardement van 1809. In het middengedeel
te staat dat er in het panoramagebouw twee
panorama's tentoongesteld zijn:
1The view of Flushing during the siege
2. The view of Grand Cairo
Op het Vlissings exemplaar staat 1810 als
jaartal.
Op die van de heer Nierijnck staat:
1The view of Flushing during the siege
2. The view of Malta
Hierop staat 1811 als jaartal.
Nu kenden we het bestaan van een sleutel
met daarop de aankondiging van het pano
rama van Malta en dat van Vlissingen, maar
daar stond de afbeelding van Malta bij.
Voor Gert-Jan de Rooij, in het dagelijks
leven teamleider zakelijke dienstverlening
en uniformberoepen van het Economisch
College Zeeland (onderdeel van het ROC
Zeeland) en verder groot boekenliefhebber
en vorser wat betreft de Zeeuwse geschie
denis, was het evenmin een verrassing. Hij
reageerde met een enkel zinnetje op het
panorama. De sleutel die zich in het archief
bevindt, was bij hem bekend. En hij wist
dus dat er een panorama van Vlissingen
had bestaan. Aan het begin van de jaren
negentig toog hij naar Londen om te kij
ken of hij het gebouw waarin het tentoon
gesteld was, kon vinden. Het gebouw van
de familie Barker, dat speciaal ontworpen
was voor het tonen van rondgeschilderde
panorama's en indertijd gebouwd was aan
het Leicestersquare, was onvindbaar op
een klein stukje ronde muur na. Hij plaatste
oproepen in organen van historische ver
enigingen in Engeland om meer van het
panorama te weten te komen.
Zo kwam hij in het bezit van een kopie van
het programmaboekje dat bij het panorama
hoorde.
Toen ik afgelopen voorjaar in de British
Library en in de universiteitsbibliotheek van
Edinburgh zocht, heb ik geen enkele ver
wijzing naar een boekje als dit gevonden.
Wel gezocht, want van de meeste panora
ma's die de familie Barker maakte, is een
dergelijk boekje waarin het te bezichtigen
panorama uitgelegd werd, teruggevonden.
Dat ik in Londen en in Schotland niets kon
vinden, was niet vreemd want het blijkt zich
in Birmingham te bevinden.
Toen ik Gert-Jan de Rooij ontmoette, was
hij zo goed zijn kennis te delen en mocht ik
het boekje kopiëren. Het programmaboek
je geeft antwoord op een aantal vragen en
maakt meteen duidelijk dat het panorama
gereisd heeft. Het is in Birmingham ten
toongesteld in het panoramagebouw in de
New-Street. Het boekje bevat een beschrij
ving van de provincie Zeeland ten tijde van
het bombardement van 1809, een beknopte
geschiedenis van Vlissingen, een uitleg van
de gebouwen op het panorama en een ver
slag van hetgeen zich volgens de Engelsen
rond het bombardement heeft afgespeeld.
Het is aardig om te lezen hoe de Engelse
propaganda werkte. Als reden om het stad
huis van Vlissingen te bombarderen met
de congrevische pijlen (congreve rockets)
Oktober 2009
13
