zoek naar de kaartenmakers van de Kamer
Zeeland. Ruim honderd jaar onbekende
Zeeuwse cartografie wordt hiermee aan de
vergetelheid onttrokken.
Rond 1670 verzochten Zeeuwse VOC-
bestuurders landmeter Arent Roggeveen om
geheime zeekaarten voor hen te gaan teke
nen. Hij was een begaafd en veelzijdig man:
cartograaf, wiskundige én astronoom. Hij
onderrichtte zeevaartkunde en was VOC-
examinator van stuurlieden. Bekendheid
kreeg hij vooral door zijn expeditieplannen
naar het 'Onbekende Zuidland', het huidige
Australië. Het was uiteindelijk zijn jongste
zoon Jacob Roggeveen die deze plannen
ten uitvoer bracht en tijdens die expeditie
Paaseiland ontdekte.
Na het overlijden van Arent Roggeveen
nam oudste zoon Johan zijn vaders car
tografische werkzaamheden over. Johan
werkte ruim 40 jaar als kaartenmaker en
werd op zijn beurt opgevolgd door Abraham
Anias, van wie Paesie aantoont dat hij
Johan Roggeveens stiefzoon was. Drie ge
neraties Zeeuwse kaartenmakers hebben
de Compagnie tot in de tweede helft van de
achttiende eeuw van zeekaarten voorzien.
Net als bij de Amsterdamse familie Blaeu
was er dus ook in Zeeland sprake van een
familiebedrijf.
De geheime kaarten van de VOC waren tot
op heden verstopt in een aantal vooraan
staande archieven. Vanaf 9 oktober zijn ze
voor het eerst weer te zien in de provincie
waar ze gemaakt werden in de tentoonstel
ling Geheime kaarten, in Zeeland getekend
voor de VOC in het muZEEum. Hoe werd
een VOC kaart gemaakt? Waar werden ze
gemaakt en wie was eigenlijk die familie
Roggeveen? Hoe ziet een originele kaart
met uitgezet bestek eruit? Waarom moest
je Australië mijden als je naar Azië zeilde?
Waarom waren de kaarten eigenlijk ge
heim? Nieuwsgierige mensen krijgen op al
deze vragen antwoord in het muZEEum. De
tentoonstelling is te zien tot en met 6 febru
ari 2011.
Zaterdag 20 november 2010 wordt er een
symposium over Zeeuwse kaartenmakers
in het Arsenaaltheater te Vlissingen geor
ganiseerd door het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen in sa
menwerking met de Vereniging voor
Zeegeschiedenis, waarbij tevens de moge
lijkheid wordt geboden de tentoonstelling in
het muZEEum te bezoeken.
Maritiem historicus dr. Ruud Paesie (1956)
ontdekte in 1997 het wrak van het Zeeuwse
VOC-schip Ravesteyn (Malediven). Hij pu
bliceerde diverse boeken en artikelen over
VOC- en WIC-gerelateerde onderwerpen.
Monding Westerschelde, 1730
Oktober 2010
27
