De Merchant Adventurers in Vlissingen
omstreeks 1600
Peter van Druenen
In de vorige aflevering van Den Spiegel schreef
ik over het verband tussen de komst van de
spoorweg naar Vlissingen in 1873 en de start
van de maildienst op Engeland in 1875. Ik
stuitte bij het onderzoek voor dit artikel op een
interessante passage uit een van de bronnen die
ik heb gebruikt. Op pagina 15 van het jubileum
boek Honderd Jaar Engelandoaart, 1875-1975
las ik het volgende: in de
zestiende eeuw ontstond een koeriersdienst
van Londen op Dover, die brieven en pakket
ten vervoerde Een aantal georganiseerde
kooplieden had een eigen verzending, zoals de
Merchant Adventurers tot omstreeks 1630 op
Vlissingen".
Die laatste zin intrigeerde me, maar paste
niet in het artikel over de posttreinen en de
mailboten. De stoommachine was in 1630
nog niet uitgevonden en de eerste treinen
zouden pas 200 jaar later gaan rijden. Ik
wijdde er één zin aan en ging over tot de
orde van de dag. Tijdens het schrijven van
het artikel kon ik niet nalaten om tussen de
hoofdstukjes door alvast wat onderzoek te
doen naar deze Engelse handelsavonturiers
die Vlissingen hadden uitgekozen als uit
valsbasis voor hun activiteiten in Europa.
Dat onderzoek leverde veel informatie op,
behalve een sluitend bewijs dat er door de
Engelsen rond 1600 werd gehandeld van
uit Vlissingen. De stad die wél wordt ge
noemd als officiële plaats van vestiging,
is Middelburg. Middelburg? Jazeker, onze
buurstad die we kennen van de fraaie grach
ten met plezierbootjes en de kade langs het
Kanaal door Walcheren waar af en toe een
binnenvaartschip ligt afgemeerd, was in
de zestiende en zeventiende eeuw een ha
ven van belang, vele malen groter dan die
in Vlissingen en, na Amsterdam, de twee
de van de Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden, toentertijd een van de mach
tigste naties van de wereld. Het enige
dat Vlissingen merkte van de Merchant
Adventurers was het zicht op de vele Britse
handelsschepen die langs de Scheldestad
het zeegat in- en uitvoeren. De Vlissingers
hadden het nakijken, zo leek het.
De werkelijkheid was genuanceerder.
Hoewel de Merchant Adventurers er nooit
een kantoor hadden en ook geen gebruik
maakten van de havens, komen we in de
archieven opvallend vaak de naam van
Vlissingen tegen. Op een niet heel positieve
manier, maar daarover later meer.
Doüuj
OjTSRrwao
L RUM A
Domus Osterlingorum, het natiehuis van de Duitse
Hanze in Brugge in de veertiende eeuw.
12
Den Spiegel
