ven voor kustplaatsen. Tussen 1000 en
1500 was Gent de grootste stad van de
Nederlanden, zelfs groter dan Londen of
Keulen. Het graafschap Vlaanderen leefde
in een voortdurende oorlog met Frankrijk
waarvan het officieel nog steeds een leen-
gebied was. Hoogtepunt in deze strijd was
de Gulden Sporenslag in 1302 die voor veel
Vlamingen nog steeds symbool staat voor
de verworven vrijheid op Frankrijk en alle
overheersende naties daarna. De slag kan
in zekere zin ook als symbool worden ge
zien van de groeiende macht van het volk
ten koste van die van de adel: de Vlaamse
legers bestonden voornamelijk uit burgers,
de Fransen hadden nog een echt ridder
leger. Tegelijkertijd stond Vlaanderen cul
tureel gezien onder grote invloed van de
Fransen. Dit is terug te zien in de stijl van
de gebouwen en de kunstwerken uit deze
periode die bewaard zijn gebleven. Basis
van alle welvaart was natuurlijk de econo
mie die voor een belangrijk deel draaide
rondom de wolhandel met Engeland, de
lakenindustrie en de graanvaart op het bin
nenland van Europa.
De welvaart van Vlaanderen strekte zich
ook uit over het land dat we nu Zeeuws-
Vlaanderen noemen en van daaruit over
de gebieden aan de andere kant van de
Schelde, waaronder Walcheren en de
Bevelanden, eilanden die in toenemende
mate doelwit werden van geschillen tussen
de graven van Vlaanderen en van Holland.
Er zijn ook heuse veldslagen gevoerd waar
onder die bij Westkapelle in 1253, waar de
Vlamingen een zware nederlaag leden te
gen de Hollanders. Niet iedereen op het ei
land was daar overigens blij mee. Een aan
tal Zeeuwse edelen, waaronder Wolfert van
Borsele en Jan van Renesse waren openlijk
Vlaamsgezind. De laatste heeft zelfs mee
gedaan aan de Gulden Sporenslag, aan de
zijde van de Vlamingen. Het is zeker dat
Vlaanderen ook voor het grootste deel ver
antwoordelijk was voor de eerste inpolde
ringen op Walcheren in de elfde en twaalfde
eeuw.
Vanaf 1100 kwam de groei op Walcheren
in een stroomversnelling. In 1217 was
Middelburg de eerste plaats die het stads
recht verwierf, gevolgd door Westkapelle
en Domburg in 1223. Middelburg kreeg dat
recht van graaf Willem I van Holland én van
gravin Johanna van Vlaanderen, hetgeen
in het licht van het bovenstaande geen na
dere verklaring meer behoeft. Dat de tekst
van het Middelburgse stadsrechtdocument
rechtstreeks was afgeleid van dat van de
Vlaamse steden, zal ook geen verwonde
ring oproepen. Het belang van de snelle
politieke en economische ontwikkeling
van Walcheren voor de politieke machts
hebbers was groot. Steeds meer werd in
gezien hoe ideaal het eiland was gelegen:
een optimale bereikbaarheid vanuit zee en
dus vanuit Engeland dat in die tijd al een
zeer grote economie had, en uitstekende
verbindingen over land en water naar het
Europese achterland. Vooral Middelburg
kon in die tijd uitgroeien tot een van de be
langrijkste steden van de graafschappen
Holland en Vlaanderen. Ook in die stad wa
ren de economische activiteiten gericht op
handel en scheepvaart, waarbij textiel het
belangrijkste product was.
Muurschildering uit de crypte van de Sint-
Baafskathedraal in Gent. De crypte is het enige
overblijfsel van het oorspronkelijke romaanse
gebouw uit de twaalfde eeuw. (Crypte, Sint
Baafskathedraal Gent.)
Januari 2012
9
