In de Guldensporenslag uit
1302 behaalde het burgerle-
ger van Vlaanderen een be
langrijke overwinning op het
ridderleger van Frankrijk.
Miniatuur uit ca. 1320.
(Brussel, Koninklijke
Bibliotheek van België.)
Oud- en Nieuw Vlissingen
Een van de meest ideale plaatsen van het
eiland was echter omstreeks 1250 nog
niet in cultuur gebracht: het gebied dat iets
ten zuidoosten van Vlissinghe lag. De eer
ste keer dat dit dorp werd genoemd was in
1235 omdat er een kerk zou zijn waarvan
het bestaan moest worden vastgelegd. De
volgende vermelding dateert uit 1264. Het
dorp heette inmiddels Oud-Vlissingen en je
zou daaruit kunnen concluderen dat er in
dat jaar ook al een Nieuw-Vlissingen was.
Waar of niet: in de halve eeuw die volgde
ontstond er een nieuw dorp dat in 1294 door
de toenmalige graaf van Holland Floris V
werd gekocht. Er was toen ook al sprake van
enige infrastructuur: een gasthuis en een be
stuur van schout en schepenen. Floris wilde
Vlissingen gaan gebruiken als uitvalsbasis
voor een oorlogsvloot en uiteraard voor han
delsdoeleinden. Wellicht ook dat er sprake
was van plannen voor een veer op Zeeuws-
Vlaanderen. Een dergelijk veer moet overi
gens al een paar honderd jaar hebben be
staan, hoewel hiervan geen directe bewijzen
zijn, behalve dan de onbevestigde verhalen
over een herberg in de buurt van het veer
met een uithangbord waarop een fles was
afgebeeld. Dat Vlissingen het stadsrecht zou
krijgen, moest toen al zeker zijn geweest. Als
gevolg van de politieke en militaire on
rust in die tijd zou dat nog 20 jaar duren.
Floris V werd vermoord en opgevolgd door
Willem 111 die in 1304 begon met de aanleg
van een nieuwe haven en onder wiens be
stuur in 1308 de eerste steen werd gelegd
voor de bouw van de Sint Jakobskerk. De
haven kende drie gedeelten die achter el
kaar lagen: de Voorhaven (nu de plaats waar
de loodsboten aanleggen), de Handels- of
Koopmanshaven (nu het Bellamypark) en
de Achterhaven (nu de Spuistraat). De stad
werd hierdoor in tweeën gedeeld: de kerk lag
oostelijk van de haven en het stadhuis en de
markt aan de westkant. Hoeveel inwoners
Vlissingen in die jaren had is niet bekend.
Meer dan enkele honderden zullen het niet
geweest zijn.
Een nieuwe oorlog met de Vlamingen over
de macht in Zeeland, die werd beëindigd
in 1314 toen Willem III een verbond tegen
de Vlamingen had gesloten met de Franse
koning Philips de Schone, heeft waarschijn
lijk het verlenen van het stadsrecht aan
Vlissingen nog meer vertraagd. Na de vrede
van 1314 konden eindelijk de voorberei
dingen hiervoor beginnen. Op 2 april 1315
werd het stadsrecht aan Vlissingen verleend,
geconcretiseerd in het document waarmee
we dit artikel begonnen: het stadsrechtdocu
ment.
10
Den Spiegel
