Samothraee
De Vlissingse loodsschoener No 4 Still going strong
Cor Heijkoop
Het Nederlands Loodswezen staat aan de
vooravond van een omvangrijke
vlootvernieuwing.
In september 2010 werden twee nieuwe
loodsvaartuigen besteld (Pilot Station Vessels)
met een optie op een derde ter vervanging van
de bestaande meer dan dertig jaar oude vloot.
De schepen zullen bij hun indienststelling
uiterst modern zijn en een grote vooruitgang
betekenen in het kader van de beloodsing
op zee.
Ook in de jaren dertig van de vorige eeuw
vond een grote vlootvernieuwing plaats,
toen het Loodswezen volledig overging van
de zeilschoeners naar de stoomloodsboten.
De laatste zeilschoeners werden uit de
vaart genomen en vonden hun weg naar
particuliere eigenaren.
Soms is een schip net een kat met zeven
levens. Dit geldt zeker voor de voormalige
Vlissingse loodsschoener No 4. Nadat het
vaartuig in Vlissingen buiten dienst was
gesteld, beleefde het onder nieuwe eige
naren nog vele avonturen. De schoener
was expeditieschip, overleefde de Tweede
Wereldoorlog en was last but not least, het
statenjacht van wijlen koning Farouk I van
Egypte. Nog steeds vaart deze voormalige
Vlissingse loodsschoener op de wereldzee-
en, soms heel dicht bij haar oude thuisha
ven.
Loodsschoeners op de Schelde
Aanvankelijk maakten de loodsdiensten
gebruik van een loodskotter, houten sche
pen van circa 20 meter. In 1875 deden de
eerste loodsschoeners in de lage landen
hun intree. Dit waren aanvankelijk houten
zeilschepen, gebaseerd op de Baltimore
Clipper terwijl ze later van ijzer of staal wer
den vervaardigd. In de jaren twintig van de
vorige eeuw werden er nog een vijftal van
een motor voorzien. De schoeners had
den twee masten, waarvan de achtermast
een gaffel- en topzeil en de voormast enkel
een gaffelzeil had. De lengte varieerde tus
sen de 20 en 30 meter en de breedte was
6 meter. Van de 37 schoeners die voor het
Nederlandse Loodswezen werden gebouwd,
deden er 18 in het Scheldegebied (6e dis
trict) dienst.
De schepen hadden geen namen maar een
nummer. Ieder district had zijn eigen num
mering en ging een vaartuig over van het
ene naar het andere district dan veranderde
het nummer meestal.
Het Vlissingse district gebruikte voor de
loodsschoeners, kotters, zeil- en motor-
Loodsschoener No 4 onder zeil.
(Fotocollectie Cor Heijkoop)
Januari 2012
13
