Bij bestudering van koop- en verkoopdo
cumenten uit de Rechterlijke Archieven
Zeeuwse Eilanden kunnen we opmerken,
dat Anderwijk vanaf 1771 in een adem
wordt genoemd en verschillende malen
wordt getransporteerd tezamen met Der
Boede. In het vervolg kunnen we zodoende
een parallel trekken tussen de eigenaren
van de beide buitens.
Mr. Jacob van der Mandere (1707-1775),
heer van Ouwwerkerk op Duiveland, was
tijdens zijn arbeidzame leven actief in de
magistraat van Vlissingen, sinds 1726 als
raad, in 1732-1733 als schepen en later
als burgemeester. Daarnaast was hij tussen
1736 en zijn dood nog bewindhebber van
de VOC. Een invloedrijk man, zo kunnen
we vaststellen.
Overigens besloot Van der Mandere in
1773 om een klein deel van de grond van
Anderwijk af te staan. Zo werd lokale land
bouwer Jan Baert de mogelijkheid geboden
hier een eigen boerderijtje te stichten. Dit
kleine stukje grond van Anderwijk (107
roeden) zal in de boeken steeds apart wor
den vermeld. Na Baerts dood zwaaide zijn
weduwe Maatje den Hollander er de scep
ter. Na haaf treffen we nog de landarbei
ders Gillis Braam in 1792 en Janis Adamse
in 1798 aan, die op het losgemaakte stukje
Anderwijk wonen en hun bedrijfje runnen.
Het verdere verloop van de buitenplaats is
uiteraard een ander verhaal. Na de dood
van Jacob van der Mandere en zijn weduwe
Petronella Geertruida van Berckel erfde hun
dochter, vrouwe Johanna Susanna van der
Mandere, hun bezit in 1781.
Johanna Susanna was getrouwd met
Paulus Ewaldus van de Perre, telg uit de
Middelburgse tak van deze bekende fami
lie. Als zij in 1790 sterft, duikt haar min
derjarige dochter Jacoba Johanna van de
Perre op in de archiefdocumenten. In dat
jaar erfde de slechts twaalfjarige overigens
niet alleen haar moeders nalatenschap, ook
haar puissant rijke oom, de beroemde mr.
Johan Adriaen van de Perre, liet Jacoba
Johanna een derde gedeelte van zijn ver
mogen na.
Met de komst van een Van de Perre waren
de Van der Manderes zeker niet uit beeld
geraakt. Zoals dat in die tijd regelmatig ge
beurde in hogere kringen, trouwde Jacoba
Johanna in 1797 haar neef Johannes
Cornelis van der Mandere! Erg lang heeft
de invloed van de beide aan elkaar verwan
te families echter niet meer geduurd, om
dat mr. Abraham van Doorn in 1805 zowel
Anderwijk als Der Boede kocht.
Tussen Jacoba Johanna van de Perre en
de Van Doorns was er niet alleen een ver
re familieverwantschap. Er moet ook een
hechte vriendschappelijke band hebben be
staan, zo blijkt later. Clit Jacoba's nalaten
schap uit 1835 kunnen we opmaken, dat
de zes kleinkinderen van Abraham recht
hebben op de helft van haar omvangrijke
bezit. Zelf overleefde Jacoba haar kinde
ren...
De Van Doorns
Mr. Abraham van Doorn kwam voort uit
een geslacht van kooplieden dat in de acht
tiende eeuw zijn heil zocht aan de noord
kust van Zuid-Amerika. Toen Abraham
in 1760 werd geboren in de Nederlandse
kolonie Essequibo, een streek rond de ge
lijknamige rivier in het huidige Guyana,
hadden al drie generaties Van Doorn hier
gewoond en gewerkt. Hun koffieplanta
ge bevond zich op Leguaan Eiland in de
Mr. Abraham van Doorn (familiecollectie Van
Doorn)
20
Den Spiegel
