muZEEumriieuws
Werk in uitvoering
Dat fort Rammekens bezocht kan worden, is te
danken aan een samenwerkingsverband tussen
Staatsbosbeheer en het muZEEum. Het fort is
gedeeltelijk vervallen maar heeft nog steeds de
imposante uitstraling van vroeger.
Om het fort ook voor het nageslacht te
behouden, moet het worden opgeknapt. Dat
gebeurt nu. Staatsbosbeheer is druk bezig met
de consolidatie van het fort. Een geweldige
investering! 0 kunt een kijkje achter de
schermen komen nemen waardoor u op plekken
komt die normaal niet toegankelijk zijn.
Geschiedenis blootgelegd
Dat fort Rammekens bijzonder is, wisten
we al, maar dit besef wordt alleen maar
groter met de herstelwerkzaamheden. Het
fort stamt uit de zestiende eeuw: 1547. In
het begin van de negentiende eeuw wor
den door de Franse bezetters ingrijpende
moderniseringen doorgevoerd. Op last van
Napoleon zijn rond 1812 de verblijven in
het complex gesloopt en vervangen door
kazematten aan de zeekant. Deze zijn be
ter bekend als bunkers. Bij Rammekens
zijn deze geïntegreerd in het vestingwerk.
Deze ruimtes zijn met een dikke laag grond
afgedekt; ter bescherming tegen bommen.
Die grond is er inmiddels grotendeels afge
haald. Hierdoor kunnen de gewelven, het
dak van de kazematten, waterdicht worden
gemaakt. Veel van het huidige bouwkun
dige verval wordt versneld door vochtpro-
blematiek. Bij het afgraven van de grond,
soms enkele meters dik, kom je door la
gen uit verschillende tijden. We komen veel
dingen tegen waar we vooraf niet op gere
kend hebben. We ontdekken onverwachte
en spannende dingen uit de geschiedenis
van het fort.
Spannende vondsten
Bijzondere vondsten zijn bijvoorbeeld 'dub
bele kanonskogels' uit de zestiende of ze
ventiende eeuw. Deze waren bedoeld om
de masten van zeilschepen te vernietigen.
Er is ook veel munitiemateriaal zoals ko
gelhulzen en granaten gevonden uit met
name de Tweede Wereldoorlog. Gelukkig
wordt het werk zorgvuldig begeleid. Dank
zij detectie -apparatuur weten we bijvoor
beeld wanneer we voorzichtig moeten gra
ven. We hebben een stoffelijk overschot
opgegraven, vermoedelijk uit het midden
van de 18e eeuw. De archeoloog kan dit
goed inschatten door naar de plek te kijken
waar het skelet ligt. De botten zijn opge
stuurd naar specialisten die onderzoeken
hoe deze persoon om het leven is geko
men. Na dit onderzoek kunnen we de exac
te ouderdom vaststellen.
Puzzelstukjes
In bouwkundig opzicht leggen we tal van
bijzondere dingen bloot. Samen met de
bouwhistoricus wordt het bouwkundige
verhaal als in een puzzel gereconstrueerd.
Dan pas besef je dat de oorspronkelijke
Juli 2012
25
