Maatschappij De Schelde hield er een an
dere mening op na. In hetzelfde jaar begon
men in Vlissingen te denken aan het bou
wen van onderzeeboten. Twee Nederlandse
(oud) marineofficieren speelden hierbij een
grote rol. Men trachtte tevergeefs Holland
zelf naar Vlissingen te halen en in dienst
te nemen. Wel kreeg men toestemming de
Holland 7P in licentie te bouwen. Zonder
een officiële toezegging van de Koninklijke
Marine te hebben gekregen, werd begon
nen met de bouw van de Luctor et Emergo.
Overigens was er wel degelijk contact met
de Koninklijke Marine. Op 16 december
1901 werd vanuit Vlissingen geschreven
dat schout-bij-nacht A.P. Tadema een
maand eerder was teruggekeerd vanuit
New York.5 Arie Smit zou de volgende dag
op het departement te 's-Gravenhage wel
gaan overleggen met Tadema wat Holland
voor een persoon was. Het eindresultaat
van een en ander weten we nu. De boot is
gebouwd, of is er iemand in de boot geno
men?
Over de auteur:
Ron van Maanen (1958) archivist
Gemeentearchief Vlissingen,
Bronnen
Gemeentearchief Vlissingen
Archief Kon. Mij. De Schelde 1875-1970 inv.no. 802
- Nationaal Archief te 's-Gravenhage
Archief Ministerie van Buitenlandse Zaken Gezant
schap Verenigde Staten inv.no. 1146
- De Koninklijke Weg. Honderd jaar geschiedenis
Koninklijke Maatschappij De Schelde te Vlissingen
1875-1975. Eindred, G.A. de Kok,
Gedenkboek uitgegeven bij de viering van het
75-jarig bestaan van de opleiding tot zeeofficier te
Willemsoord 1854-1929. Eindred. H.J. Bolding e.a.
Luctor et Emergo [onderzeeboot Ol] 1904-1984.
Samensteller I.A. Zijta, 1984. Digitaal beschikbaar
via de link http://nl.scribd.com/doc/54313870/
Luctor-et-Emergo-onderzeeboot-O-1 -1904-1984
5 De Sumatra Post van 14 December 1901 publiceerde
een opmerkelijk bericht over deze commissie bestaande
uit Tadema, kapitein ter zee Wentholt en ingenieur le
klasse jhr. Rappard. Zij was eind augustus afgereisd
naar de Verenigde Staten om te onderzoeken of de
Hollands een defensieve oorlogswaarde hadden. Op
19 oktober keerde zij terug en dus niet in november zo
als geschreven werd vanuit Vlissingen. De rest van het
bericht is te mooi om niet in zijn geheel te citeren. Het
gerucht gaat dat bedoelde commissie niet veel pleizier
van haar onderzoek heeft beleefd, daar zij niet, zooals
haar door de Holland Submarineboat Syndicate werd
voorgespiegeld, een onderzeese boot varende heeft
kunnen waarnemen, laat staan zulk een boot een tor
pedo heeft zien afvuren. Zij heeft zich moeten vergenoe
gen met een type Holland op stapel te zien staan.'
28
Den Spiegel
