Rammekens zal uiteindelijk worden gepre
senteerd in de vorm van een publieksboek
en een wetenschappelijke publicatie in de
reeks Walcherse Archeologische Rapporten
van de WAD. Hoewel een groot aantal za
ken nog onduidelijk zijn, kan in dit artikel al
een eerste kijk geven op de verschillende
interessante elementen die op het fort aan
het licht zijn gebracht. Hopelijk kunnen bij
een latere update een heel deel van de nog
bestaande onduidelijkheden ingevuld wor
den.
Consolidatie
Het doel van het project is zoals aange
geven drieledig: Reduceren van het verval
door hemelwater, beperken van schade
door wortelgroei en constructief herstel en
verbetering van het muurwerk.
Om het regenwater tegen te houden was
het noodzakelijk dat het dak van de ka
zematten waterdicht gemaakt werd en er
een betere drainage op het fort werd aan
gebracht. Hiervoor moest het meters dikke
aardlichaam, dat bovenop de kazematten
was aangebracht om de impact van kogels
op te vangen, nagenoeg volledig worden
afgegraven. Het vrijgekomen metselwerk
werd schoongemaakt en waar nodig her
steld. Vervolgens werden waterwerende la
gen aangebracht en een drainagesysteem
dat de uitwatering uit het grondpakket
moet bevorderen. Het afgegraven pakket
werd daarna weer aangevuld.
Het verwijderen van de wortels was een
gecompliceerde taak. Naast historisch
monument is fort Rammekens ook een be
schermd natuurgebied met zeldzame fauna
en flora. Met name het muurbloempje ge
dijt goed op de muren van het fort en moet
omzichtig behandeld worden. Zo stonden
de restaurateurs voor de moeilijke opdracht
'kruid van het onkruid' te scheiden en om
beschermde flora heen te werken. Voor de
planten die niet konden blijven zitten werd
een speciale bak voorzien voor tijdelijke
opslag van waaruit ze later weer op het fort
konden worden uitgezet.
Constructief herstel van de muren was
op een aantal plaatsen meer dan nodig.
Noordoostelijke halfbastion; kazemat en oreillon met scheur.
(Foto Walcherse Archeologische Dienst)
18
Den Spiegel
