op het zuidwestelijke halfbastion zorgde
voor een verrassing. Bij het schoonma
ken van een aangestort gat centraal in het
blok kwamen de ingekraste namen en een
laarsindruk van de Duitse makers/solda
ten aan het licht. Het gaat om F. Boschert,
E. Schipschak, J. Docker, E. Lücken, J.
Winkel, A. Businoj, K. Koch, H. Trülner en
S. Schotz. Een opmerkelijke vondst die een
vervolg kreeg want ook op het hoofdbas
tion werden in het aangestorte materiaal
van een kleine mitrailleurspost enkele in
gekraste namen en initialen waargenomen:
R. Kuhn, M. Geier, IR, EW en SW (of WS).
Van de datum is enkel de dag en maand
nog leesbaar: 28-5-? Het jaartal is door
een beschadiging niet meer te achterhalen:
1944? Hopelijk kunnen de archieven ons
meer vertellen over deze namen.
Dijk onder Fort Rammekens
Aan de westzijde van het fort kon de oude
dijk bestudeerd worden waarover het fort
vermoedelijk gebouwd is. Over deze dijk is
nog weinig bekend. De verwachting is dat
hij deels onder de binnenplaats/deels onder
de Napoleontische kazematten loopt. Naar
de specifieke opbouw en het verloop er
van zal in samenwerking met AWN-lid Bas
Chamuleau nog verder onderzoek verricht
worden.
Namen uit de Tweede Wereldoorlog;
zuidwestelijk halfbastion.
(Foto Walcherse Archeologische Dienst)
Toekomstvisie Rammekens
Nu de graafwerkzaamheden er bijna opzit
ten en alle archeologische resten in kaart
zijn gebracht, wordt er bij Staatsbosbeheer
gekeken hoe de vondsten aan het publiek
gepresenteerd kunnen worden. Hierbij
wordt uitgegaan van vier tijdslagen: dijk en
bouw van het fort/Rede van Rammekens
in de zestiende tot achttiende eeuw/
Napoleontische Tijd/Tweede Wereldoorlog.
In het plan zal niet alleen het Fort, maar
ook de ruime omgeving worden betrok
ken. Hoe alles er uiteindelijk gaat uitzien
weten we nog niet. Staatsbosbeheer, RDH
architecten, Walcherse Archeologische
Dienst, bouwhistoricus Jan van der Hoeve,
muZEEum en Stichting Bunkerbehoud zul
len met bouwgroep Heijmans de handen in
elkaar slaan om Fort Rammekens weer in
zijn oude glorie te herstellen.
Over de auteur:
Bram Silkens voltooide in 2000 de op
leiding Archeologie aan de Universiteit
Gent. In 2007 ging hij als veldarcheo-
loog aan de slag bij de Walcherse
Archeologische Dienst. Hier staat hij
ondermeer in voor het coördineren en
uitvoeren archeologisch veldwerk, uit
werking en rapportage, advisering en pu-
bliekswerking.
24
Den Spiegel
