'Doods en neririgloos'
Zichtbaar verleden (Vlissingen 1315-2015)
Hier vindt u het negende artikel van de reeks 'Zichtbaar verleden (Vlissingen 1315- 2015)'
die bestaat uit zestien verhalen over de geschiedenis van Vlissingen. Het laatste artikel
zal verschijnen in het vierde nummer van 2015, het jaar van het zevende eeuwfeest van
Vlissingen, dat in 1315 haar stadsrecht kreeg. Het bijzondere aan de verhalen is dat ze ge
schreven worden uitgaande van een nog aanwezig overblijfsel uit de geschiedenis van
Vlissingen. Dat kan een document zijn, maar ook een voorwerp, een schilderij, een stand
beeld, een stadsgezicht of een gebouw. De redactie verwacht zo een brug te slaan tussen
de op schrift gestelde geschiedenis in Den Spiegel en de te bezichtigen ofte raadplegen ori
ginele overblijfselen in het muZEEum, het Gemeentearchief Vlissingen en de stad zelf. In dit
negende artikel maken we een wandeling door het Vlissingen van 1716.
Zichtbaar verleden (Vlissingen 1315 - 2015),
deel 9: Een stadswandeling in 1716
Peter van Druenen
In zijn boek Walchersche Arkadia uit 1717
beschreef de Vlissingse predikant, rector en
schrijver Mattheus Gargon een 'speelreisje'
dat zijn hoofdpersonen Izabelle, Floris, Ewoud,
Heerman, Hildegonde en Adolf maakten op
Walcheren. Zij deden dit met een plezierrijtuig,
een 'speelwagen' en bezochten een aantal
steden en dorpen op het eiland. Soms
stapten ze uit hun vervoermiddel om te voet de
bezienswaardigheden te kunnen bekijken die ze
de moeite waard vonden. Of de tocht ook echt
gemaakt is, weten we niet. Wat we wel weten is
dat Gargon maar liefst 100 pagina's gebruikte
voor de beschrijving van een wandeling door
zijn woonplaats Vlissingen.
Het eerste kwart van de achttiende eeuw
was niet de meest welvarende periode
in de geschiedenis van Vlissingen. De
schrijver van de Walchersche Arkadia liet
Hildegonde, een van de reizigers, zelfs zeg
gen dat Vlissingen zo 'doods en neringloos'
was dat de stad moest oppassen niet een
tweede Arnemuiden te worden. En dat was
stevige taal, want het iets verderop gelegen
stadje aan de Arne was in de achttiende
eeuw geen schim meer van wat het ooit
was: een havenstad waar omstreeks 1580
meer schepen aanmeerden dan in de haven
van het veel grotere Middelburg. Volgens
de Italiaanse reiziger en geschiedschrijver
Guicciardini was Arnemuiden toen zelfs het
middelpunt van Europa. In de zeventiende
eeuw verzandde de haven, werd alle han-
Een speelwagen uit de zeventiende eeuw, in 1871
getekend naar een beschrijving van Jacob Cats in
de zeventiende eeuw.
(Bron: Gouw, J. ter, De volksvermaken, Haarlem, 1871)
Januari 2014
3
