Het werd een succes!
De komst van Polen naar Vlissingen
(1946-1948)
Jules Braat
Vlissingen in 1946: een zwaar geschonden stad,
vrijwel geen huis onbeschadigd, de buitenwijken
geïnundeerd, talloze inwoners geëvacueerd en
dus een flink geslonken bevolking. Met man en
macht werd geprobeerd de schade te herstellen.
Er was echter gebrek aan vakbekwame
arbeiders, een probleem waarmee ook
de Koninklijke Maatschappij De Schelde werd
geconfronteerd.
De KMS
De maatschappij had de oorlog niet zon
der kleerscheuren overleefd, daken van
werkplaatsen en kranen waren zwaar be
schadigd. Nadat de ergste oorlogsschade
was hersteld, werd hard gewerkt aan de
voltooiing van een grote opdracht van de
Rotterdamse Lloyd, bouwnummer 214, de
latere Willem Ruys. Ook had men een schip
voor de Mij. Nederland onderhanden en er
was een flinke voorraad reparatiewerk.
Aan het begin van de oorlog had de werf
2250 man in dienst, na de bevrijding nog
maar 1400. Een aantal arbeiders was on
dergebracht in barakken en woonschepen,
ook werd personeel met bussen vanuit
Walcheren en Zuid Beveland aangevoerd.
Wilde men economisch werken dan moest
het aantal werknemers groeien tot 3500.
Een groot probleem was echter het wer
ven van voldoende geschikt personeel.
Dat was op dat moment in Vlissingen en
trouwens op heel Walcheren moeilijk te
vinden. Omdat geen goede huisvesting ge
boden kon worden, haakten ook arbeiders
van buiten de provincie af. Als gevolg van
personeelsgebrek zouden na voltooiing van
de 214 vervolgorders moeten worden ge
weigerd. Dat zou voor de stad en omgeving
een rampscenario betekenen, bovendien
zou voor ons land een belangrijke devie-
zenbron opdrogen.
Geïnterneerden
Het personeelstekort was zo ernstig, dat
een verzoek van het gemeentebestuur om
Schelde-arbeiders bij de wederopbouw van
Vlissingen in te schakelen door de directie
werd afgewezen. Er werd zelfs overwogen
om politieke delinquenten in de gieterij te
werk te stellen, maar dat zag het personeel
niet zitten. Toen er zelfs een staking over
dreigde uit te breken, nam de directie het
plan terug.
Werving over de grens
Toen in Nederland onvoldoende arbeiders
konden worden gerekruteerd, kwamen bui
tenlanders in het vizier. In de Limburgse
mijnen werkten al jaren Italianen, Polen
enz. Waarom niet in de scheepsbouw?
In Duitsland zat een groot aantal Polen,
leden van een Poolse divisie die aan de
bevrijding van Nederland hadden deel
genomen en zgn. displaced persons. Ook
in Engeland waren veel gedemobiliseerde
Poolse militairen, die niet naar hun inmid
dels communistische vaderland wilden te
rugkeren. Engeland kon deze mensen ech
ter niet allemaal aan werk en een woning
helpen. Met de werving van deze Polen zou
een probleem kunnen worden opgelost.
Daarbij kwam nog dat voor de oorlog de
KMS voor Polen een onderzeeër had ge
bouwd, de Orzel. Tijdens de bouw had di
recteur Smit met de Polen kennisgemaakt
en sympathie voor hen gekregen. Hij heeft
zich dan ook na de oorlog ingespannen om
Poolse militairen naar Nederland te halen
en bij de KMS tewerk te stellen.
20
Den Spiegel
