geen leidingen naar de woningen: het water
moest worden opgehaald bij een uitgifte
punt. In de loop van de jaren tachtig en ne
gentig zouden die aansluitingen er wel ko
men. Net als bij de gastoevoer was dit een
particuliere beslissing van de bewoner van
een pand: het kostte geld en werd dus als
luxeproduct gezien. In 1894 werd een wa
tertoren gebouwd om voldoende voorraad
te hebben en om de druk op de leidingen te
kunnen houden. In de loop van de twintig
ste eeuw zou het leidingennet beter worden,
zich verder uitbreiden en toegankelijk wor
den voor alle inwoners van de stad.
De komst van een goede drinkwatervoor
ziening heeft Vlissingen geen grote com
merciële voordelen gebracht. De stad
groeide wel, omdat de werkgelegenheid
was toegenomen, er dagelijks twee sche
pen van de SMZ in de haven kwamen en
op de terreinen van de werf de schoorste
nen weer rookten. De echte vooruitgang
had moeten komen van het aantal aan- en
afvaarten in de havens en dat ging tussen
1876 en 1888 juist achteruit. In dat eerste
jaar waren er 93 inklaringen en 118 uitkla-
ringen. Twaalf jaar later waren dat er 79 en
73. In de gemeenteraad kwam men al snel
tot de conclusie dat er meer moest gebeu
ren om dit te veranderen. Natuurlijk was
er de sterk toegenomen concurrentie van
Rotterdam, maar ook Vlissingen zelf had
veel steken laten vallen. Men wees onder
andere op de afwezigheid van een droog
dok ten behoeve van reparatiewerkzaam
heden en het ontbreken van loskranen die
ook de grotere schepen konden laden en
lossen.
De voordelen van de drinkwatervoorzie
ning lagen op een ander vlak, net als die
van de gasaanvoer, de elektrificatie van de
stad, de verbetering en uitbreiding van de
riolen en de komst van de telegraaf en de
telefoon. Het maakte van Vlissingen een
moderne woon- en werkstad waar het goed
toeven was voor de eigen bevolking en
voor de gasten van buitenaf die in toene
mende mate de stad en de badplaats kwa
men bezoeken. Vlissingen was klaar voor
de twintigste eeuw en zou dankzij een reeks
van uitmuntende bestuurders in de eerste
veertig jaar van die eeuw wel volop de kan
sen gaan pakken. Bovengronds nu.
Over de auteur:
PETER VAN DRÜENEN (1952) is histo
ricus en zeker niet in de laatste plaats,
Vlissinger. Hij werkt momenteel aan het
gedenkboek Vlissingen 700jaar'.
Bronnen
- Antonisse, R., Worsteling om water. De openbare
watervoorziening in Zuidwest-Nederland (Middel
burg, 1991)
- Antonisse, R., Energie en wisselend tij. De open
bare energievoorziening in Zuidwest-Nederland
(Middelburg, 1991)
- Bruggeman, J., Honderd jaar Telefoon 1881-1981
(Den Haag, 1981)
- Diesen, G. van, 'De drinkwatervoorziening te Vlis
singen' in: Archiefvroegere en latere mededeelin-
gen voornamelijk in betrekking tot Zeeland (1880)
(Middelburg, 1880)
- Druenen, P.G. van, 'Mailboten en treinen in Vlissin-
gen' in: Den Spiegel 2011-1 (Vlissingen 2011)
Gemeentearchief Vlissingen, Vlissingsche Courant
1874, 1875, 1880, 1881, 1882, 1883, 1884, 1891,
1908, 1909, 1910, 1921, 1924; Middelburgsche
Courant 1822, 1850
- Jacobs, J.J. en Meerman A., 100 jaar toerisme in
Vlissingen (Vlissingen, 1992)
- Kok, G. A., De Koninklijke Weg, honderd jaar ge
schiedenis Koninklijke Maatschappij De Schelde te
Vlissingen 1875-1975 (Middelburg, 1975)
- Lintsen, H., De geschiedenis van de techniek in
Nederland. Wording van een moderne samenleving
1800-1890, deel 2,3 en 4 (Zutphen, 1992-1995)
- Schepman, J.T.H.C., 'Optische telegrafie in Vlissin-
gen' in: Den Spiegel 1989-3 (Vlissingen, 1989)
ünger, W.S. en J.J. Westendorp Boerma, 'De steden
van Zeeland' in: Archief. Vroegere en latere medede
lingen voornamelijk in betrekking tot Zeeland, uitge
geven door het Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen (Middelburg, 1955)
- Winkelman, H.P., Geschiedkundige plaatsbeschrij
ving van Vlissingen (Vlissingen, 1873)
- Witkamp, P.H., Aardrijkskundig woordenboek
Nederland (Amsterdam, 1877)
Januari 2015
13
