f
40
35
30
25
20
15
10
5
0
f
Xf.t
m
-aantal inwoners
vlissingen
1919-1939
(1000-tal len)
medewerkers
de schelde
1919-1939
(100-tallen)
1919 1923 1927 1931 1935 1939
Het aantal inwoners Vlissingen 1919-1939 in
1000-tallen en het aantal medewerkers van
De Schelde 1919-1939 in 100-tallen
(Bron: Jaarverslagen N.V. Koninklijke Maatschappij
De Schelde)
fecten daarvan werden teniet gedaan door
het verdwijnen van andere fabrieken.
In de grafiek is goed te zien hoe het aan
tal inwoners van Vlissingen tussen 1919 en
1939 zich ontwikkelde: van 22.500 in 1919
naar 23.000 in 1939, per saldo een toena
me van 500. Niet echt de ontwikkeling van
een stad die op grote schaal industrieën
weet aan te trekken. De tweede lijn in de
grafiek staat voor het aantal werknemers
van De Schelde in dezelfde periode. Die
is veel grilliger vanwege de fluctuaties die
plaatsvonden in het verwerven van nieuwe
opdrachten. Op het eind van de jaren dertig
zien we een sterke stijging die ook effect
had op het aantal inwoners van Vlissingen.
Meer gedetailleerde cijfers laten zien dat
stijgingen en dalingen van het aantal me
dewerkers van De Schelde een directe in
vloed hebben op het aantal inwoners van
Vlissingen, hetgeen weer duidt op het ont
breken van andere vormen van grootscha
lige werkgelegenheid.
Het oordeel over de realisatie van het twee
de deel van de Vlissingsche trias is niet
positief: feitelijk is er helemaal niets van
terechtgekomen. Zoekend naar de oorza
ken kunnen we alleen maar gissen. Is er
voldoende acquisitie gepleegd door het
Vlissingse stadsbestuur? Gezien het enorme
netwerk van burgemeester Van Woelderen
zijn er ongetwijfeld pogingen geweest om
meer industrie naar de Scheldestad te ha
len. En toch lukte dat niet. Een mogelijke
verklaring is de vertraging van de uitbrei
ding, de modernisering en de professiona
lisering van het havencomplex waardoor
er pas vanaf 1934 een begin kon wor
den gemaakt met een groeiproces, net in
een periode dat de wereldwijde crisis ook
Nederland in haar greep begon te krijgen.
Het aantrekken van industrieën die afhan
kelijk waren van een diepe haven, zoals
Kautz in 1933 adviseerde in zijn rapport,
was om deze reden waarschijnlijk kans
loos. Pas in de jaren zestig en zeventig,
na de aanleg van het Sloegebied, zou het
Vlissingen met behulp van de provincie
Zeeland lukken om dit soort bedrijven aan
te trekken.
De Schelde en de schepen die er
werden gebouwd domineerden ruim
honderd jaar het stadsbeeld van
Vlissingen. Op deze foto de Dokhaven
met het schip Dempo in 1931.
(Fotocollectie Gemeentearchief
Vlissingen)
Da „Dempo" gereed voor hetvertrek te
April 2015
9
