de haven waren, ondanks de landelijke
bureaucratie en de tegenwerking van con
current Rotterdam, succesvol en de wan-
delpier, maar ook het vliegveld, zijn een on
losmakelijk onderdeel van het collectieve
Vlissingse geheugen geworden. Succesvol
waren ook zijn pogingen om de zeevaart
school, het loodswezen, de Stoomvaart
Maatschappij Zeeland en de marine voor
de stad te behouden toen die om uiteenlo
pende redenen dreigden te vertrekken.
Belangrijk voor de beeldvorming ten
slotte was zijn houding tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Hij werd in 1941 actief
voor de OD (Ordedienst), een van de gro
tere geheime anti-Duitse organisaties in
Nederland. In 1943 werd hij ontslagen en
gevangen gezet, maar in datzelfde jaar
weer vrijgelaten. Het laatste oorlogsjaar
zat hij met zijn gezin ondergedoken op
Noord-Beveland. Direct na de bevrijding
kreeg hij zijn oude functie terug en gaf hij
leiding aan de eerste opruim- en herstel
werkzaamheden in de verwoeste stad. Ook
dat heeft zonder twijfel indruk gemaakt,
evenals de duur van zijn burgemeester
schap: van 1919 tot 1945, 26 jaar. En dan
rekenen we de oorlogsjaren gewoon mee,
want voor de Vlissingers was en bleef Van
Woelderen de enige echte burgemeester.
Die eer was niet weggelegd voor de man
die in 1943 en 1944 namens de NSB zijn
plaats innam: Piet Callenfels, in de volks
mond Piet Surrogaat genoemd. En dat zegt
voldoende1.
Over de auteur:
PETER VAN DRUENEN (1952) is histo
ricus en zeker niet in de laatste plaats,
Vlissinger. Hij werkt momenteel aan het
gedenkboek 'Vlissingen 700jaar'.
1 Volgens de overlevering had Callenfels deze naam
gekregen omdat hij een nagemaakte ambtsketen
droeg (de echte was zoekgeraakt). De kwalificatie
'surrogaat' kan echter ook betrekking hebben op
zijn burgemeesterschap, waarbij de persoon Callen
fels als surrogaat gezien werd voor zijn voorganger,
Albert van Woelderen.
Op 7 november 1944 keerde burgemeester Van
Woelderen terug in het verwoeste Vlissingen. Hij
kwam aan in de Dokhaven en klimt hier de kade op.
(Fotocollectie Gemeentearchief Vlissingen)
Bronnen
- Alta, D.Y. (Alta's uitgevers- en courantenbedrijf),
Vlissingen (Amsterdam, 1925)
- Arnoldus, H., Vijftig jaar NV Haven van Vlissingen
1934-1984 (Vlissingen, 1984)
Centraal Bureau voor de Statistiek, 111 jaar statis
tiek in tijdreeksen 1899-2010 (Den haag 2010)
- Gemeentearchief Vlissingen: Jaarverslagen van de
gemeente Vlissingen 1919-1939 in: Vlissingsche
Courant 1919-1939
- Jacobs, J.J. en Meerman A., 100 jaar toerisme in
Wissingen (Vlissingen, 1992)
Kautz, E.A., DerHafen von Vlissingen (Jena, 1933);
Rapport geschreven in opdracht van de gemeente
Vlissingen, inclusief de samenvatting van de ge
meentelijke havendirectie
- Kok, G. A. de, De Koninklijke Weg, honderd jaar ge
schiedenis Koninklijke Maatschappij De Schelde te
Vlissingen 1875-1975 (Middelburg, 1975)
- (Redactioneel) 'De ontwikkeling van de N.V.
Koninklijke Maatschappij De Schelde' in: De
Schelde, orgaan van en voor het personeel van
de N.V. Koninklijke Maatschappij De Schelde te
Vlissingen (Vlissingen, 1950)
- Clnger, W.S. en J.J. Westendorp Boerma, 'De steden
van Zeeland' in: Archief. Vroegere en latere mede
delingen voornamelijk in betrekking tot Zeeland,
uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen (Middelburg, 1955)
- Woelderen, H.W. van, Woelwater. Een leven van
overwinning. C.A. van Woelderen, burgemeester van
Vlissingen 1919-1945 (Vlissingen, 1994)
April 2015
13
