Bedrijventerrein Vlissingen-oost in 2007 met de Sloehaven, de Quarleshaven en de Van Cittershaven en, op de voorgrond, de reparatiewerf Scheldepoort (Beeldcollectie Gemeentearchief Vlissingen; Foto Henk Nagelhout) kabinetten daarin helemaal niet geïnteres seerd. Althans niet wat betreft Vlissingen. En dan was het toch weer een beetje de schuld van de anderen, met Vlissingen in de rol van het slachtoffer. Bovenstaande vragen en vooronderstellin gen lijken gewaagd en moeilijker aan te to nen dan het vastleggen van de feitelijke ge beurtenissen die het patroon van opkomst, groei en verval zichtbaar maken, maar zijn wel noodzakelijk om een diepere laag te kunnen aanboren: de laag van de menselij ke geest. Is het mogelijk dat er een mentale continuïteit bestaat waarop conjunctuur en afzonderlijke gebeurtenissen geen grip heb ben? Zou er een structuur kunnen bestaan in de stadsmentaliteit van Vlissingen die niet wezenlijk is veranderd gedurende de afgelopen 700 jaar en die juist van invloed is geweest op de conjunctuur en de ge beurtenissen? Is Vlissingen misschien van oudsher een 'pettenstad' geweest waarvan het lot in hoge mate is bepaald door de 'hoeden', de hoge heren van buitenaf, die alleen hun eigen belangen of die van hun opdrachtgevers behartigden en die hun hie len lichtten wanneer er elders meer viel te verdienen? De Vlissingse 'petten' waren in staat om in opstand te komen, te staken, te vechten, te stelen en te bedriegen, maar dienden daarmee vooral de korte termijn. Zo zijn de Vlissingers er nog steeds trots op dat ze in 1572 als eersten en op eigen kracht de Spanjaarden konden verjagen. De beloning van de prins van Oranje kwam snel, maar heeft de stad vooral windeie ren gelegd. De echte buit zou later worden verdeeld onder andere steden. Was er toen helemaal niemand te vinden in Vlissingen die de capaciteiten, de inzichten en de mogelijkheden had om ten opzichte van Middelburg, dat pas een jaar later en zeker niet op eigen kracht werd bevrijd, een be slissende slag te slaan? Ook de makkelijke keuze voor de kaap- en roofvaart zoals die in de verschillende perioden is gemaakt, illustreert het ontbreken van enige strate gische visie bij de verantwoordelijken. De Londenaren wisten al in de veertiende eeuw dat je met Vlissingse schippers moest op passen: de kans was groot dat de scheeps ladingen elders illegaal werden verkocht 24 Den Spiegel

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 2015 | | pagina 28