Vlissingen en de fles Ad Tramper Het wapen der stad Vlissingen is een rood veld met een zilveren fles, men zegt ter gedagtenis van St. Willibrords flesse, waarvan de stad, volgens het oude gevoelen haar naam ontleend zou hebben, gelyk wy hiervoor aanmerkten. Met deze alinea eindigt de auteur, P. Bod- daert, zijn verhaal over Vlissingen in de Tegenwoordigen Staat van Zeeland (1753). Hij koppelt de betekenis van de fles in het stadswapen van Vlissingen aan de prediker Willibrord, die volgens overlevering eind zevende en begin achtste eeuw in de Lage Landen zijn ronde deed, vergezeld van bij bel en veldfles. De auteur is niet zeker van zijn zaak, want voegt hij er aan toe: 'men zegt'. Over Willibrord is al veel gesproken en de legendes rondom hem zijn talrijk, ja ook in combinatie met de Vlissingse fles. Over de fles in het wapen van de stad Vlis singen is ook al veel gezegd en geschreven, maar helemaal duidelijk is het verhaal er achter nooit geworden. Zelfs niet in de pas verschenen stadsgeschiedenis van Peter van Druenen, Vissers, kapers en arbeiders. Maakt u zich geen illusies, ook de schrijver van dit artikel gaat de waarheid niet bo ven water tillen, dat is ook niet wenselijk. Sommige zaken zijn nu eenmaal boeiender als ze door een legende worden omgeven. Eigenlijk ben ik best wel geporteerd van de verhalen rondom Willibrord en de fles. Ze zijn mooi, vertellen een verhaal, en ja je kunt er zelfs toeristen mee trekken. Natuur lijk het zijn legendes, ze zijn niet gebeurd, maar wij bezien dit met een blik van na de Verlichting: rationeel. Maar voor de middel eeuwer was het geloof in wonderverhalen geen enkel probleem. Dus misschien refe reert de fles in het stadswapen van Vlissin gen toch aan Willibrord. Doel van dit artikel is om een aantal zaken waarin de fles in het wapen van Vlissingen een rol speelt voor het voetlicht te halen. Het is bedoeld als ondersteunende tekst bij de fototentoonstelling die vanaf 7 juli in het gemeentearchief te zien is, en waarbij het stadswapen van Vlissingen in al zijn verscheidenheid te zien is. Die afwisseling doet zich voor op gebouwen, op poorten, op vaandels, bij festiviteiten, op plattegron den, in het muZEEum, op briefpapier, als zegel, als wegmarkering, op glazen, op si garenbandjes, op herdenkingsborden, op vlaggen, in het gemeentearchief, op schil derijen, op asbakken en last but not least op de materiaalwagens van de afdeling Beheer Leefomgeving van de Gemeente Vlissingen. Voor een goed verhaal - al moet het nog verschijnen - over het stadswapen verwijs ik naar het artikel van J.W. Zondervan, 'De stad van de fles; Het stads- en gemeente wapen van Vlissingen' opgenomen in een nog dit jaar verschijnend nummer van De Hederlandsche Leeuw. Uiteraard zal deze bijdrage ook in de bibliotheek van het ge meentearchief worden opgenomen. Een klein tipje van de sluier van dat ver haal wil ik hier met toestemming van Jaap Zondervan wel oplichten. Cruciaal is de omschrijving door de Hoge Raad van Adel van het Vlissingse wapen, gepubliceerd op 31 juli 1817. Volgens Zondervan wist de Raad het wapen niet beter te omschrij ven dan: "Zijnde van keel beladen met een Jacoba's kannetje van zilver, gekroond, geketend en gesierd van goud, het schild gedekt met een kroon mede van goud." Een Jacoba's kannetje refereert aan aarde werkvondsten uit de tijd van Jacoba van Beieren (vijftiende eeuw). Maar wat dat met het stadswapen te maken heeft is onduide lijk. Het in 1817 door de Hoge Raad opge stuurde wapen is nog steeds in bezit van de stad Vlissingen en wordt beheerd door het gemeentearchief. Decennia lang hing 26 Den Spiegel

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 2015 | | pagina 30