consequent werd doorgevoerd hangt nauw
samen met het niet hanteren van een con
sequente spelling of spellingregels in die
tijd. Ten derde werd de naam gaandeweg
de zeventiende eeuw uitgebreid naar andere
betekenissen en werd zij synoniem voor zee
varenden uit Zeeland, zeevarenden uit de ge
hele Republiek, kapers, piraten en dieven en
vrijbuiters. Ook in het Portugees kent het de
ze betekenissen. Ten vierde werden meerde
re plaatsnamen naar Vlissingen vernoemd in
Amerika. Het koloniale verleden van Zeeland
is doorheen de geschiedenis dus verbonden
met nog steeds bestaande verwijzingen op
het noordelijk en zuidelijk halfrond. De aan
zet daartoe werd in het tijdvak tussen 1570
en 1720 gelegd toen uit Vlissingen afkom
stige kapers, oorlogsschepen en lorrendraai-
ers een spoor van vernietiging trokken langs
de Atlantische en Pacifische kust. Hoewel
niet bij alle namen aan de westkust van
Amerika een duidelijke link met Vlissingen,
maar eerder met de verbastering 'piraten'
gemaakt kan worden, hebben de Vlissingers
toch een blijvende indruk achtergelaten
in het werelddeel. Tekenend is wellicht
dat de Zeeuwen pas in 1997 vrede met de
Spanjaarden sloten. Zeeland weigerde, met
het oog op de inkomsten uit de kaapvaart,
het Verdrag van Münster in 1648 te ratifi
ceren. Toen Commissaris van de koningin
W.T. van Gelder daar in 1993 achter kwam
besloot hij 350 jaar later alsnog de vrede
aan de Spanjaarden aan te bieden.65 Hoewel
publicitair goed uitgekiend, toch mosterd na
de maaltijd, want Vlissingen en zijn inwoners
hadden toen immers hun stempel al op de
globe achtergelaten.
Over de auteur:
JOHAN FRANCKE is historicus en
als informatiespecialist van de afde
ling Kennisdiensten en Onderzoek ver
bonden aan de Zeeuwse Bibliotheek te
Middelburg. Hij publiceert regelmatig
over de (maritieme) geschiedenis van
Zeeland in de Nieuwe Tijd.
Noten:
1 Engel Sluiter, 'The Word Pechelingue: Its Derivation
and Meaning', in: Hispanic American Historical
Review 24 (1944) 683-698. Tevens ben ik Dr. Dorien
Nieuwenhuijsen van het departement Talen, litera
tuur en communicatie van de Universiteit Utrecht
dankbaar voor het controleren van het woord peche
lingue (of vormvarianten daarvan) in het moderne
Spaans.
2 Johan Francke en Jan J.B. Kuipers, Geschiedenis
van Zeeland. De canon van ons Zeeuws verleden
(Zutphen, 2009) 71-73.
3 C. Rooze-Stouthamer, De opmaat tot de Opstand.
Zeeland en het centraal gezag (1566-1572) (Hilver
sum, 2009) 107-111, 144-145.
4 Francke en Kuipers, 74-75.
5 I.J. van Loo, Als mieren op de Spaensche cust. De
Zeeuwse kaapvaart tijdens de Tachtigjarige Oorlog,
1572-1648 (doctoraalscriptie, Leiden, 1995) 21-22.
In diezelfde periode werden niet minder dan 318
schepen of ladingen buitgemaakt.
6 H.G. van Grol, 'Het Zeeuwse prijzenhof te Vlissingen
1575-1577', in: Bijdragen en mededelingen van het
Historisch genootschap te Utrecht 37 (1916) 254-323.
7 Francke en Kuipers, 75.
8 Van Grol, 351.
9 Ibidem, 1, aldaar: Georg von Laffarten, 12 augus
tus 1568, aan Dr. Suderman in Antwerpen; vgl.
Inventare Hansischer Archieve des sechszehnten
Jahrhunderts: Höhlbaum Kölner Inventar, Erster Teil
(Leipzig, 1986) 261.
10 Charles R. Boxer, De Nederlanders in Brazilië, 1624
1654 (Alphen aan den Rijn, 1977) 242.
11 Adrianus Valerius, Nederlandtsche gedenckclanck.
Kortelick openbarende de voornaemste geschiede
nissen van de seventhien Nederlandsche Provintien,
't sedert den aenvang der Inlandsche beroerten ende
troublen, tot den Iare 1625 (Haarlem, 1626) 222.
12 K. Heeringa, ed., Bronnen tot de geschiedenis van
den Levantschen handel RGP X ('s-Gravenhage,
1910) 904.
13 Van Loo, Als mieren op de Spaensche cust, 28-30.
14 Ivo van Loo, 'Tot uyterste ruïne ende verderf van
Coninck van Hispanien': een ambitieus aanvalsplan
tot aantasting van de Spaanse hegemonie in West-
Indië van Jan de Moor (circa 1577-1644), burge
meester van Vlissingen en bewindhebber van de
West Indische Compagnie (circa 1630)', in: Archief
(2004)64.
15 Ibidem, 83.
16 Johan Francke, ''Den gesel der Spanjaarden, den
schrik der Portugezen', vice-admiraal Joos van
Trappen, genaamd Banckert', in: Tobias van Gent
en Ruud Paesie (red.), Zeeuwse zeehelden. Uit de
Januari 2016
17