werktuigen van de architect (winkelhaken,
gradenbogen, passers en schietloden). Het
balkon werd bij de afbraak gelukkig behou
den en opgenomen in de collectie van het
Rijksmuseum. Het woonhuis van Dortsman
bestaat helaas niet meer. Bovendien kreeg
het perceel waarop het pand stond een an
dere indeling.
Ook de volgende Dortsmanhuizen sprin
gen in het oog. De dubbele panden van
het huidige Museum Van Loon aan de Kei
zersgracht 672-674; die twee huizen wer
den opgericht voor Jeremias van Raey,
regent bij het Walenweeshuis. Het pand
aan de Keizersgracht 604, genaamd 'Int
derde Vredejaer'. Dat huis werd gebouwd
voor Pieter Schaep. Verder het huis aan de
Herengracht 502. Dat werd gerealiseerd in
opdracht van Paulus Godin, bewindheb
ber van de West Indische Compagnie, één
van de directeuren van de Sociëteit van
Suriname en regent van het Walenweeshuis
in Amsterdam. Godins huis is sinds vele ja
ren de ambtswoning van de burgemeester
van Amsterdam. Godin was in de zeven
tiende eeuw een bekende Walcherse fami
lie. Paulus Godins vader Daniel was vanuit
Antwerpen in Middelburg terecht gekomen,
om vervolgens naar Amsterdam te gaan.
Tot slot mag het enorme Walenweeshuis,
het opvanghuis voor Waalse weeskinderen,
aan de Vijzelgracht niet ongenoemd blijven.
De bouw van dit instituut was één van de
grootste projecten voor Dortsman.
Dortsman zette ook zijn stempel op di
verse buitenplaatsen, waarvan één in het
Zweedse Finspong, in opdracht van Louis
de Geer de jongere. Dortsman zond zijn te
keningen naar zijn opdrachtgever. Hij heeft
dit buiten nooit in werkelijkheid gezien.
In het Utrechtse Breukelen werd Dortsman
aangetrokken voor de herbouw van 'Gun-
terstein'. Op de fundamenten van deze door
oorlog verwoeste ridderhofstad werd in
1680 het huidige Gunterstein gebouwd. Dat
was in opdracht van de rijke koopmans
weduwe Magdalena Poulle, regentes van,
alweer, het Walenweeshuis in Amsterdam.
Gunterstein was een zeer beroemd bui
tenverblijf, mede omdat raadpensionaris
Johan van Oldebarneveld er tussen 1611
en 1619 eigenaar van was.
Ook bij de herbouw van het in de buurt lig
gende kasteel Nyenrode was Dortsman be
trokken. Het kasteel is nu de thuisbasis van
de Nyenrode Business Universiteit.
Er zullen in de toekomst wel meer buiten
huizen aan Dortsman worden gekoppeld,
zo is de verwachting bij kenners op dit ge
bied.
Dortsman ontwierp niet alleen stads- en
buitenhuizen. Hij was ook de architect van
kerkelijke interieurs. De Ronde Lutherse
Kerk, nu als 'koepelzaal' een onderdeel
van het Renaissance Hotel, wordt gezien
als één van zijn belangrijkste creaties.
Tijdens de bouw waren er strubbelingen
Het huis met de bloedvlekken aan
de Amstel, gezien vanuit de kerk-
zaal van museum de Hermitage in
Amsterdam
(Foto Jaco Simons)
Den Spiegel
