leder voor zich, wijn
voor ons allen
en buskruit
Chaos en diefstal in de laatste dagen
in 1814
'Omdat er dagelijks diefstallen op 's-Lands
goederen worden gepleegd en het mijn plicht
is, als commandant der vesting en onderhorige
forten, alle mogelijkheden aan te wenden om
dit tegen te gaan; heb ik de personen Deltour
en Gobrecht ingeschakeld (die uit zèle voor het
Gouvernement alle moeite hebben aangewend
om de daders op te sporen) om mij alle
mogelijke informatie te verstrekken omtrent het
stelen van kruit en andere goederen, zodat ik
hierop kan handelen om het tegen te gaan.'1
Dit is de inleiding van een verklaring van
kolonel der infanterie Louis Eechout.2 Hoe
wel een Rijselaar van geboorte is hij op het
moment van schrijven net enige weken
benoemd tot de eerste Nederlandse com
mandant van de vesting Vlissingen sinds
jaren. In 1814 is hij zeker niet de enige met
die achtergrond. Vele nationaliteiten zijn
sinds lange tijd in ons land werkzaam en
woonachtig geraakt. Nederland heeft im
mers enkele jaren deel uitgemaakt van het
Franse Keizerrijk en dat blijft ook na het
vertrek van de 'kale Fransen' goed merk
baar. En nog altijd. Wel wordt na de bevrij
ding in ambtelijke zin zeer scherp op taal
gelet, immers, alles moet zeer Nederlands
zijn en klinken, het Frans is nu in de eerste
plaats de taal van een voormalige bezet
ter. Zelfs de gegoede standen spreken heel
even zuiver Nederlands om zich als goede
Nederlanders te bewijzen. Daarom valt dat
ene woordje 'zèle' op in een dossier met
zeer Nederlands geschreven processtuk
ken. Het betekent zoveel als ijver, inzet,
overtuiging; kortom de genoemde heren
Deltour en Gobrecht, zelf allerminst Neder
lands, bewijzen zich loyaal en dienstbaar
van het Frans bewind in Vlissingen,
Jeroen-Martijn H. van Haart
dxx cm
Napoleon Bonaparte (1769-1821);
litho. (Historisch Topografische Atlas
Gemeentearchief Vlissingen)
aan het nieuwe bestuur.3 Van een militair
als Eechout kun je dat verwachten, bevel is
immers bevel, maar ook van een voormalig
Frans ambtenaar in de chaos van transitie?
Cynisch gesteld wellicht, maar de rechter
lijke archieven van 1813, 1814 en zelfs nog
in 1815 liegen er niet om. Het is chaos en
dus ieder voor zich.
De vesting Vlissingen
Walcheren wordt in mei 1814 als het laatste
Franse territoir aan het nieuwe Soeverein
Vorstendom der Nederlanden toegevoegd.4
Het heeft bijzonder lang geduurd en van
een echte opstand tegen de Fransen is hier
zelfs geen sprake geweest. Wanneer in de
cember 1813 ook Zeeland in alle heftig-
Januari 2017
3
