De Ruyters vlaggenschip de 'Zeven Provinciën',
(tekening Arthur Scheijde)
De oorlog
Tijdens de Tweede Engels-Nederlandse
Oorlog vonden de Vierdaagse Zeeslag (ju
ni 1666) en de Tweedaagse Zeeslag (au
gustus van hetzelfde jaar) plaats. Tijdens
de eerstgenoemde zeeslag overleed de
Vlissingse luitenant-admiraal van Zeeland
Cornelis Evertsen de Oude aan boord van
het Zeeuwse vlaggenschip de 'Walcheren'.
Zijn broer Johan Evertsen de Oude nam
zijn functie over en overleed tijdens die
tweede genoemde zeeslag aan boord van
hetzelfde schip. Zij liggen samen in een
marmeren praalgraf begraven in de Wan-
delkerk in Middelburg. Het wrak van de
later gezonken Walcheren ligt voor de
Oranjemolen nog deels in het water.
Slechts twee weken na de Tweedaagse
Zeeslag voer de Britse schout-bij-nacht
Robert Holmes met een deel van de Britse
oorlogsvloot naar Terschelling en Vlieland.
Hij zette hier in opdracht van de Britse ko
ning ongeveer 160 Nederlandse schepen
in brand. Op Terschelling plunderden zijn
mannen huizen en staken die in brand. Ze
mishandelden en verkrachtten vrouwen.
Deze grote ramp aan Nederlandse zijde
hakte diep in het angstgevoel onder de be
volking. De handelsbeurs in Amsterdam
werd enkele dagen stilgelegd om een lan
delijke financiële ramp te voorkomen. De
belangrijkste man in Nederland, raadspen
sionaris Johan de Witt, zinde op wraak en
zette een plan dat hij al in 1666 had ge
smeed in werking. Hij stuurde zijn broer
Cornelis de Witt als zijn vertegenwoordiger
met Michiel de Ruyter als opperbevelheb
ber in het geheim op de Nederlandse oor
logsvloot naar Engeland. Opdracht was de
totale destructie van de Britse oorlogsvloot.
Michiel was geen groot voorstander van
deze gevaarlijke actie, maar voerde plicht
getrouw zijn orders uit.
de ketting
fort
Gillingham
Detail uit de kaart die deel uitmaakt van de muZEEum
jubileumexpositie (muZEEum).
De Tocht in het kort
Londen had al veel te lijden gehad in
1666 doordat de bakker van de Britse ko
ning Charles II 's nachts vuur in zijn oven
had laten branden. Een enorm deel van
de binnenstad met allemaal houten pan
den brandde hierdoor af. De Nederlandse
kunstenaar Wenceslaus Hollaer maakte
hier destijds een gedetailleerde tekening
van. Doel van de Nederlandse vloot in
1667 was om naar Londen te varen en daar
opnieuw brand te stichten. Bij Blackwall
was de Theems echter afgesloten door af
gezonken schepen.
De Ruyter besloot om een eskader de Med-
way zijrivier op te sturen, richting de Doek-
yards van Chatham. Vlakbij de monding
van de rivier lag Fort Sheerness. De Neder
landse vloot opende het vuur en vernietigde
Den Spiegel
20
