1
'li
i
5
n
W v
il li
Het schilderij dateert echter van tenminste
1715 of later, dus een naoorlogs jaar. Dat
maakt het opmerkelijk als de vlag een geus
zou betreffen, hoewel de positie op het schip
(de boegsprietsteng) daar weer wel op wijst.
We moeten er hier toch vanuit gaan dat de
vlag als stadsvlag wordt gebruikt.27 Tevens
is bekend dat het schip de Witte Bijle nooit
als kaperschip actief is geweest, het schip
heeft een achtergrond als koopvaardijschip,
al heeft het de bouw van een fregat en is het
voor de smokkelhandel op Afrika ingezet.
Van Louw zijn nog twee schilderijen bekend
waarop wel kaperschepen zijn afgebeeld
tijdens de Spaanse Successieoorlog (1702-
1713).28 Daarop is dezelfde vlag ditmaal
wel als Vlissingse geus te zien. Tijdens de
Vierde Engelse Oorlog (1780-1784) werd
door de Vlissingse reders niet langer de rode
stadsgeus, maar de prinsenvlag gehanteerd,
al is het mogelijk dat zich daarin de kruik
heeft bevonden. De kaper Jean Cassin, die
voor de Middelburgse reder Jan Pozoly voer,
kreeg als opdracht mee om tot een sein
van zijn top [te] laeten waaijen een prin-
cevlag met den burgt daarin.29 Krachtens
besluit van Prins Willem V van 24 oktober
1781 werd op basis van een 75 jaar oude
resolutie van de Staten-Generaal van 8 juli
1705 besloten dat commissievaarders nog
wel werd gepermitteerd in tegenwoordigheid
van marineschepen effen rode wimpels van
de grote mast te laten waaien, maar geen
standaard of geus. Deze rechten werden aan
de marine voorbehouden.30
De Neptune Francois uitgegeven door Pieter
Mortier in 1693 geeft een fraaie gekleurde
weergave van diverse Zeeuwse vlaggen.31
Daarbij wordt in het geval van Middelburg
de stadsvlag (geel-wit-rood) en de stads-
geus (burcht op een rood vlak) gegeven,
maar voor Veere en Vlissingen worden al
leen de vermelding 'vlag van' gemaakt.
Hoe dan ook lijken zowel geus als stads-
vlag van Vlissingen tijdens de Negenjarige
Oorlog (1688-1697) en daarna hun vaste
vorm gevonden te hebben en komen, op de
Vierde Engelse Oorlog na, geen afwijkende
vlaggen meer voor.
w
V
Cornells Louw, Scheepsportret van de Vlissingse
slavenhaler 'de Witte Bijle', ca. 1715, maritiem
muZEEum Vlissingen, inv.nr. 1172.
Diverse Zeeuwse vlaggen in de Neptune
Francois (1693): Middelburgse stadsvlag
(midden boven), vlag van Veere (rechtsbo
ven), Middelburgse geus (midden-midden),
Admiraliteit Zeeland (linksonder) en de vlag
van Vlissingen (midden onder).
Op de vlaggenkaart Schouwpark aller
scheepsvlaggen des geheelen water wae-
relds, uitgegeven door Gerard van Keulen
in Amsterdam in 1726 zien we wederom
twee Middelburgse vlaggen. Na de pro-
vincievlag komt eerst de geel-wit-rode
stadsvlag van Middelburg en dan de rode
geuzenvlag van de stad. Vervolgens komen
de vlaggen van Vlissingen en Veere, beide
rood met het stadswapen er in. Bij die twee
steden wordt slechts één vlag gegeven,
maar daar staat expliciet vermeld dat het
om de geuzenvlag gaat.32
Juli 2018
9
