i
H|fl
De vlaggen van Vlissingen
door de eeuwen heen1
T
JOHAN FRANCKE
De stadsvlag zoals die nu bekend is heeft,
anders dan het stadswapen, een nog maar zeer
recent verkregen officiële status, terwijl het
gebruik ervan al van eeuwen daarvoor dateert.
In dit artikel wordt ingegaan op de oorsprong
van het gebruik van die vlag en de varianten die
daarop hebben bestaan sinds de Opstand tegen
de Spanjaarden. Indien er in de late zestiende en
vrijwel gehele zeventiende eeuw niet zoveel
oorlog was gevoerd was het niet
onwaarschijnlijk geweest dat de Vlissingse
stadsvlag een andere kleur had gehad. Over het
Vlissingse stadswapen en het zich daarop
bevindende kruikje is inmiddels voldoende
geschreven, op de iconologie daarvan zal
verder niet worden ingegaan.2 Dit korte artikel
kan slechts als een eerste opzet worden gezien
naar uitgebreider iconografisch en iconologisch
onderzoek naar de stads- en geuzenvlaggen van
Vlissingen. Hierover zijn zo goed als geen
literatuur of geschreven bronnen voorhanden,
waardoor vooral op basis van sein- en
vlaggenboeken en schilderijen en gravures uit de
zeventiende en latere eeuwen gewerkt moet
worden. Hoewel er zeer consciëntieuze
maritieme schilders bestonden kunnen veel
uitkomsten uit dit onderzoek daarom niet met
zekerheid worden vastgesteld.
De Vlissingse bloedvlag of stadsgeus
In de collectie van het Zeeuws maritiem
muZEEum in Vlissingen bevinden zich
drie Vlissingse vlaggen, met de bijbeho
rende beschrijving: In het staatsblad van
8 januari 1815 verscheen een oproep aan
alle gemeenten om een tekening van het
bestaande of gewenste wapen aan de Hoge
Raad van Adel te sturen, om daarop de
Koninklijke goedkeuring en de nodige re
gistratie te verkrijgen. Ook Vlissingen vol
deed aan die oproep. De Hoge Raad van
Adel bevestigde bij besluit van 31 juli 1817
het wapen van Vlissingen "zijnde van keel
(=rood), beladen met een Jacoba's kruikje
van zilver, gekroond, geketend en gesierd
van goud. Het schild gedekt met een kroon,
mede van goud." De beschrijving luidt:
"Rood met op het midden een wit jacoba-
kannetje, geel geketend en gesierd en er
boven een gele kroon van drie bladeren en
twee parels, een en ander ter hoogte van
vier vijfde van de vlaghoogte." 3
1
Stadsvlag Vlissingen 1974
Er is dus onderscheid tussen het kruikje
op het wapen en in de vlag; in het eerste
geval zilverkleurig in het tweede geval wit.
Het is niet duidelijk wanneer men gekozen
heeft voor deze vlag. Op schilderijen uit de
zeventiende eeuw is een dergelijke vlag al
regelmatig te zien. Kapers en piraten voer
den volgens de tekst van het muZEEum
een zwarte vlag als ze bereid waren tot on
derhandeling met betrekking tot overgave
en een rode vlag (bloedvlag) als er geen
genade werd geschonken of verwacht en
op leven en dood werd gevochten. Dit is
echter niet correct. Piraten voerden door
gaans de rode (bloed)vlag of die van hun
nationale herkomst en gingen er pas na de
Spaanse Successieoorlog (na 1713 dus)
Juli 2018
3
