Abraham Hans en de literatuurgeschiedenis
plaats in opkomst waar de gehele familie
graag vertoeft. Daar blijft hij werken aan
zijn steeds verder uitdijende oeuvre. Zijn
gezondheid is altijd broos geweest en dat
wordt er niet beter op wanneer hij steeds
meer geconfronteerd wordt met het wegval
len van vrienden en familie. Wanneer zijn
grote vriend en medejournalist Johan de
Maegt in 1938 overlijdt, spreekt Abraham
de grafrede uit. Het is echter het overlijden
in het kraambed van zijn jongste dochter
op 28-jarige leeftijd dat hij nooit heeft kun
nen verwerken. Ook daar spreekt hij de
grafrede uit. In Het Laatste Nieuws schrijft
Ward Vervaeke:
Nog zien we voor ons die geknakte gestalte
die steeds meer gebukt ging onder de lo
den last van het leven en dat mager, hoe
kig gelaat waarin de lijnen van het lijden
koninklijk lagen gegroefd. En toen wisten
we reeds met ontstellende zekerheid dat de
grote Hans uit de zonnige gloriedagen ver
loren was.
Abraham Hans overlijdt op 6 juli 1939 in
zijn villa Marion in Knokke.
Hij wordt begraven op het kerkhof in Kon-
tich. Op de grafzerk staat de Bijbeltekst:
Ik heb de goede strijd gestreden.
Ik heb de loop geëindigd.
Ik heb het geloof behouden.
De arbeid van Abraham Hans is geboren
uit de ellende van zijn volk. Zo een schoon
land is Vlaanderen; zo een schoon verleden
kende het; zo een gevoelig en begaafd volk
bezit het; en toch kende het zo een achter
uitstelling. Het werk van Abraham Hans is
een daad. Geen daad van jammer en ver
twijfeling, maar van dienstbare overgave,
levensmoed en liefde. Hij troost, beurt op
en maakt het leven dat wij dragen schoner
voor groot en klein.
(Herman Teirlinck, 1939)
Dit citaat van Teirlinck staat in een arti
kel van Marcel Ryssen in het tijdschrift
Tiecelijn, jaargang 16, 2003. Waarom ken
nen wij over het algemeen wel Herman
Teirlinck en niet Abraham Hans als schrij
ver. In overzichten van de literatuurgeschie
denis komt Abraham Hans niet voor, terwijl
hij een omvangrijk oeuvre heeft achterge
laten. Hij is de auteur van volksromans,
gedeeltelijk oorspronkelijk als feuilleton in
de krant Het laatste Nieuws en later uitge
geven als volksboeken. Deze feuilletons,
een literaire traditie uit de negentiende
eeuw, ook Couperus publiceerde werk op
deze manier, zorgen voor een stijging van
de oplage van Het laatste Nieuws en be
kendheid voor de auteur. Hans wordt wel
een vergeten schrijver genoemd. Wellicht
komt dit omdat hij vooral schrijft voor het
volk, voor de gewone man. Literaire am
bities lijken hem vreemd. Hij gebruikt taal
die iedereen begrijpt en vertelt de verhalen
uit de Vlaamse geschiedenis. Hij benoemt
onrecht en komt op voor de verdrukten in
de maatschappij. Zijn werk heeft een sterk
protestantse inslag en dat in een overwe
gend katholiek Vlaanderen.
Hanskes
Opvallend is dat veel bewonderaars van
Hans en zij die over hem hebben gepu
bliceerd, als kind in aanraking kwamen
met de al eerder genoemde Hanskes.
De boekjes uit de kinderbibliotheek die
hij in 1922 start. Zijn literair debuut is al
eerder, in 1901. Dan publiceert hij in het
Christelijk Volksblad het verhaal Kerstmis
in Vlaanderen. Naast zijn werk als onder
wijzer schrijft hij zijn boeken. Zijn onder
werpen haalt hij uit de geschiedenis van
Vlaanderen, bijvoorbeeld Jan de Lichte en
zijn zwarte roversbende dat in 1908 onder
Oktober 2018
27